Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Page 28

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Page 28
Tímarit Máls og menningar að koma aftur á því frelsi og lýðræði sem kæft var í blóði 1939. Menningarhreyfingin á Spáni vissi sig njóta stuðnings af baráttu verka- manna í borgum og sveitum fyrir bættum kjörum sinum. Kommúnista- flokkurinn hjápaði menntamönnun- um einnig með ráðum og dáð og sinni ómetanlegu byltingarreynslu. Þannig byrjaði það Spænska þjóðarsamvizkan hrökk við 1951 þegar verkamenn hófu verk- föll í Barcelona, í Baskahéröðunum, Guipúzcoa og í Madrid. Fyrir verka- menn og bændur, sem sviknir höfðu verið af lýðræðisöflum vesturlanda og beðið lægri hlut í borgarastyrjöld- inni og voru orðnir siðblindir af áróðri andkommúnista í kalda stríð- inu, skapaðist nýtt viðhorf og nýjar vonir vöknuðu. Spænskir auðjöfrar og stórbændur og allir fasistar, sem varla voru búnir að ná sér eftir skelf- inguna þegar nazistar biðu ósigur 1945, stóðu nú andspænis staðreynd, sem þeim stóð ógn af: spænska þjóð- in hafði ekki gefizt upp við að berj- ast fyrir frelsi sínu, þótt hún hefði verið slegin niður í borgarastyrjöld- inni og kúguð og auðmýkt á eftir af harðstjóm einræðisins. Þegar bál andspyrnunnar blossaði upp aftur hafði það að líkindum mest áhrif á menntamennina, einkum unga rithöfunda og stúdenta. Þeim varð ljóst að raunhæfir úrkostir voru fyrir hendi til að velta af sér oki því sem Frankóstjórnin hafði á þá lagt, og stofnun nýs lýðveldis á Spáni. Menntamannaæskan, tvítugt til þrí- tugt fóik, og umfram allt stúdentar, sem aldir höfðu verið upp undir valdastjörnu Frankós, stóðu allt í einu frammi fyrir þeirri staðreynd, að fólk, sem af opinberum embættis- mönnum var lýst sem „rauðri hjörð“ og „skríl“, var fólk sem var þess um- komið að standa uppi í hárinu á lög- reglu einræðisherrans. Verkföllin 1951 voru fyrir alla menntamenn, unga og gamla, vinstri- sinnaða og hægri, hið þráða kall- merki, örlagastundin sem táknaði söguleg tímamót fyrir spænsku þjóð- ina. Um allt landið risu framfara- sinnaðar menningaröldur, í kennslu- stofum háskólanna, í leikhúsunum og kvikmyndaklúbbum, í rithöfundafé- lögum. Menn lásu og ræddu verk Neruda, Alberti, Hernández og An- tonio Maehado. Það voru leitaðar uppi gamlar sovézkar kvikmyndir og lesið, hálfleynilega, upp úr leikriti García Lorca „Hús Bernördu Alba“. Þetta, sem í upphafi var menning- arleg andspyrna, breyttist skjótt í pólitíska andstöðu sem í sambandi við ýmsa atburði verkaði á þannig undirbúna hugi manna eins og olía á glóð. Árið 1954 skipulagði SEU, hið opinbera samband fasískra stú- dentafélaga, kröfugöngur, með sam- þykki ríkisvaldsins, til þess að heimta 18
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.