Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 101

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 101
ur, og síðan fornkvæði, 200 blaðsíður.1 Síð- ara bindið er 382 blaðsíður. Fyrst er kafli sem heitir Stökur og kviðlingar, 25 blaðsíð- ur. Þá eru Afmorskvœði, 16 bls. Síðan koma Vikivakakvœði alls 48, 104 bls. Þar næst eru Viðlög, 122 bls., og er þeim skipt í ellefu kafla eftir efni þeirra, en eins og útgefandi tekur sjálfur fram kann oft að vera álitamál hvernig beri að flokka. Ófróð- an mundi til dæmis ekki geta grunað að eftirfarandi stef ætti að teljast kristilegt: Of skjaldan á eg þig að finna. Löng þyki mér, Ijújan góð, leiðin til byggðanna þinna. Viðlagið er að vísu við kvæði um guð- hrœðsluna. Næst eru Þulur og langlokur, 11 blaðsíð- ur. Loks eru hér Leikkvœði, 35 bls.— Bind- ið endar á Skrá um fyrirsagnir og upphöf kvœða og viðlaga; þá eru Mannanöfn og Skammstajanir (en fáeinar leiðréttingar reka lestina). í lokaorðum síðast í inngangi segir útg. að sér hafi verið falið að annast „út- gáfu þjóðkvæðasafns í bókaflokki sem Al- menna bókafélagið hugðist efna til. Af fé- lagsins hálfu var ákveðið, að safnið skyldi vera allstórt og víðtækt, en ekki heildarút- gáfa af ákveðinni kvæðagrein. Meðal ann- ars var gert ráð fyrir safni danskvæða. Einnig var frá upphafi ákveðið, að útgáfan skyldi fremur miðast við að vera aðgengi- leg almenningi en sniðin eftir þörfum 1 „fornkvæði“ merkir samkvæmt gamalli venju sama og „folkevise“ á dönsku, — hef- ur þó verið haft í rýmri merkingu í elzta kvæðasafni þeirrar tegundar, bók séra Giss- urar Sveinssonar sem rituð var fyrir réttum þrem öldum. Seinni menn hafa sumir hyllzt til að nefna þau sagnadansa eða frásögu- dansa og úrval hefur hlotið heitið Fornir dansar (Ól. Briem, Rvík 1946). Umsagnir um bœkur fræðimanna. Þetta hefur að sjálfsögðu orð- ið að ráða mestu um tilhögun og óþarft að fjölyrða um það. — Á Islandi hafa dans- leikir með kvæðum eða kveðskap af ein- hverju tagi verið um liönd hafðir öldum saman. Heimildir um þessa kvæðadansleiki eru brotakenndar og lengst af litlar sem engar. Þrátt fyrir þetta hafa menn reynt að benda á kvæðagreinar sem líklegt sé, að gengið hafi í þessum leikjum. í þeim bind- um sem hér liggja fyrir er safn slíkra kvæða. Safnið hefur orðið allmiklu stærra en ráð var fyrir gert í öndverðu, en um heildarsafn er ekki að ræða. — Fornkvæði og vikivakakvæði ásamt viðlögum er drýgst- ur hluti þess sem hér er prentað. Utgáf- unni er þannig hagað, að eitt handrit er valið til útgáfu og ekki vikið frá því, án þess að um sé getið aftan við kvæði.“ Útg. getur þess að hann hafi aukið erindum inn í nokkur fomkvæðin eftir uppskriftum lík- um þeim sem prentað er eftir, en ætíð á milli sviga og með athugasemd á eftir. Og í eitt skipti hafi tvö erindi verið felld nið- ur í stað annarra sem upp hafi verið tekin. Enn fremur kveðst útg. einkum hafa val- ið þau vikivakakvæði „sem efnis vegna kynnu að vera líkleg til að hafa gengið í dansleikjum og sérstaklega haldið utan að þeim sem orðið gætu til að varpa Ijósi á leikina eða staðsett eru í gleðinni." (,gleði‘ nefndu fyrri menn dansskemmtanir sínar, — en mér ekki vel ljóst hvað útg. á við með síðustu orðunum). Undir lok inngangs kemur og fram að útg. ætlast til að heiti ritverksins sé skilið beinlínis eftir orðanna hljóðan: kvæði og dansleikir. — Það má ekki skilja svo, að liann fullyrði að þau kvæði sem hann hef- ur valið, hafi öll verið sungin fyrir (eða í) dansi. Víst er um allmörg, önnur mjög lík- leg, en sum „kynnu að vera ]íkleg“. -— En satt að segja eru þarna nokkur kvæði sem lítil líkindi eru til að hafi verið danskvæði, 91
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.