Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 15

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 15
Undirbúningur margra stríða skjali sem bandarískir stjómmálamenn hafa fyrir löngu numið úr gildi. Þau hafa hlotið staðfestingu í byltingarsögu síðustu hálfrar aldar. Raunverulegar þjóðfélagsbyltingar hefjast þá aðeins þegar allar aðrar leiðir hafa reynzt vera ófærar, þegar kúgun harð- stjómar eða óstjómar er orðin bókstaflega óbærileg. Engin fjarstýring getur komið þeim af stað, og ekki heldur óskir hugsjónamanna, heldur nauðsynin í vægðarlausustu merk- ingu orðsins. Nokkrar þjóðir í Asíu og fleiri í Suður-Ameríku búa nú þegar við þessa hörðu nauðsyn. Þar á reynsla morðsérfræðinganna í Víetnam að koma að notum, og fyrsti þáttur er þegar hafinn í Dómíníska lýðveldinu. En þar reyna Bandaríkjamenn um leið að beita hinum óbeinu bardagaaðferðum í klassískasta stíl: þeir byrja á að endur- lífga harðstjórn sem þegar hefur verið rekin frá völdum, til þess að hún geti síðar orðið aðili (ef ekki tekst betur til), með jöfnum rétti, í nafni „lýðræðisins", að samningum um framtíðarstjómskipun; — meðan þetta er ritað reyna Bandaríkjamenn af fremsta megni að koma á fót suður-amerísku „friðargæzluliði“ sem er ætlað það hlutverk að Ijá morðverkum þeirra í Santo-Domingo löggildingu eftirá; það er dálítið óhönduleg fram- kvæmd á því bandaríska skylduboði samvizkunnar að láta aðra berjast fyrir sig; Trujillo gegndi meðal annarra því hlutverki í Guatemala 1954. Og öllu þessu er hleypt af stað vegna þess að bandarísk fyrirtæki eiga helminginn af sykurverksmiðjum og þrjá fjórðu af sykurekrum þessa lands. Það er rétt að endurtaka að stefna Bandaríkjastjómar hefur í sjálfri sér ekki breytzt. En valdamenn Bandaríkjanna hika ekki lengur við að leggja opinskátt sök stríðsglæp- anna á herðar hinnar bandarísku þjóðar til að koma fram stefnu sinni. Það má kannski orða þetta öðruvísi, eins og algengt er: að ofbeldismennimir sem einskis svífast hafi nú náð undirtökunum í bandarískum stjómmálum. Breytingin er einnig fólgin í því að of- metnaður bandarískra forustumanna kann sér nú ekkert hóf, og virðist vera að gera þá ærða. Því að það er ljóst að á þeim leiðum sem Bandaríkin fara núna bíÖur þeirra ekki annaÖ en smánarlegur ósigur um það er lýkur, nema þá að þeir taki það ráð að útrýma heilum þjóðum og leggja lönd þeirra gjörsamlega í eyði. En vandséð er að veldi Banda- ríkjanna gæti staðizt slfkan sigur. Ofmetnaður er hættulegur þjóðarsjúkdómur og áhættusamt verk að lægja slíkan of- metnað. En það er nauÖsynlegt. Það er nauðsynlegt og æskilegt að hið bandaríska ofbeldi brenni á sér finguma í Víetnam, þó að það eitt muni að vísu varla nægja. Enginn þarf að gera því skóna að þjóð sem hefur verið vanin á þá trú um sinn að henni beri að ráða yfir heiminum, læknist af þeim sjúkdómi þjáningalaust. Frakkar háðu nýlendustríð f nær tuttugu ár samfleytt vegna þess að þeir vildu ekki horfast í augu við þann sannleik að heimsveldisstaða þeirra væri liðin tíð. Engin ástæða er til að ætla fyrirfram, að „ný- lendustríð" Bandaríkjamanna muni taka skemmri tíma, en mikil líkindi til að þau verði mun langvinnari. Eftir að hafa barizt tíu ár í Víetnam áttu leifar franska hersins ekki annan kost en hypja sig. En það nægði ekki til. Enn var barizt sjö ár í Alsír, árangurs- lausri baráttu. Þá loksins fékk skynsemin að ráða. Þessi ófögru frönsku nýlendustríð kostuðu fjórða franska lýðveldið, sem hafði fengið björtustu vonir þjóðarinnar í vöggu- gjöf, lífið, og munaði hársbreidd að þau kæmu Frakklandi í greipar nýfasista. En lexían sem hinar tvær hetjuþjóðir nútímans, önnur í Asíu og hin í Afríku, gáfu franskri yfir- gangsstefnu, var ekki til ónýtis; síðan hafa samskipti Frakka við „þriðja heiminn“ verið nokkurnveginn snurðulaus, og á þessum síðustu og verstu tímum er Frakkland eina ríki 5
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.