Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 103

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 103
hans (sem sleppir þó aftan af frásögninni) en á undan hefur hann (J. H.) sex kvið- linga og eru fjórir þeirra síðar í útg. J. S. — Ur þessu skiljast leiðir að mestu enda verður þá viðfangsefnið allt annað, J. H. heidur áfrant nteð fornkvæði, en í hinu rit- inu taka brált við afmorskvæði og síðan vikivakakvæði. Munurinn á útgáfutækni þeirra nafna í þessum tveim ritverkum er ekki eins mikill og ætla mætti þar sem höfuðtilgangur er ólíkur. Aðalmunur textanna sjálfra er slaf- setningarmunur. Jón Heigason fylgir staf- setningu handritanna sjálfra eins vand- lega og unnt er, en J. S. lætur prenta með nútíðarstafsetningu með einstaka frávik- um (t. d. kall og kelling, so fyrir svo í sam- ræmi við handrit). Báðir eru svo smásmug- ulir í athugasemdum um ástand textanna að frábært er og er fróðlegt að bera saman þá texta sem sameiginlegir eru, en varla kemur fyrir að þá greini á. Aðstaðan hef- ur þó verið ójöfn þar sem J. S. hefur getað sluðzt við útgáfu nafna síns. Útgáfa Jóns Samsonarsonar er að því leyti frábrugðin flestöllum alþýðuútgáfum seinni ára af fornsögum og kvæðum að hann lætur sér nær aldrei líka annað en handritin sjálf ef þau eru til, og á eftir hverju kvæði, hverri stöku, viðlagi eða stefi er tilgreint handritið, skrifari ef kunnur er, ártal ef víst er, annars öld (með meiri eða minni vissu) og oft er bætt við meiri grein- argerð um handrit eða kveðskap. Allar eru athugasemdir og greinargerðir með smærra letri en meginmálið og fer merkilega vel á þessu fyrirkomulagi þótt ekki dyljist að óprýði er að því og mundi margur hafa kosið að öllu hefði verið sópað saman aft- ast í ritverkinu. Meðal prentaðra bóka sem J. S. hefur tekið kveðskap upp úr ber mest á Vísna- bókinni frá 1612, auk þess eru nokkur við- lög úr Andlegum psálmum og kvæðum Umsagnir um bœhur Hallgríms Péturssonar (Hólum 1773), en eins og áður segir er hér nær undantekn- ingarlaust farið eftir handritunum sjálfum þegar þeirra er kostur. I útg. er ekki skrá eða yfirlit um þau handrit sem brúkuð hafa verið. Þau ná yfir langt límabil (eins og líka kveðskapurinn sjálfur þótt ekki stand- ist þau tímabil á); elztu uppskriftir eru frá síðara hluta 15du aldar og sú yngsta frá því í fyrra (verk útgefanda sjálfs sem skrifaði eftir nærri níræðum manni, sjá II 2S3). En langflestar eru frá 17du, 18du og 19du öld. Kveðskapurinn spannar einnig sex aldir, 13du til 18du aldar (hér um bil 1200—1800), en vant er að vita hver öldin hefur þar lagt mest af mörkum. Útgefandi getur þess í eftirmála að oft só örðugt að ákveða hvaða handriti beri að prenta eftir þegar kvæði hefur gengið í handritum, en reynt Iiafi verið að „velja það handrit hverju sinni sem varðveitti rétt- astan texta, en rannsókn á handritum kvæða írá 17. og 18. öld er svo skammt á veg komin, að ekki þarf að búast við, að það hafi ætíð tekizt. Stundum má með nokkru öryggi leiðrétta texta með því að taka upp leshætti úr öðrum handritum, en það verður ekki gert án þess að á undan fari vísindaleg útgáfa með nákvæmri hand- ritaflokkun og orðamun“ (bls. ccxli— ccxlii). Áður hefur hann vikið að því í for- mála að tilfinnanlega skorti vísindalega heildarútgáfu vikivakakvæða og afmors- kvæða (ásamt brotum og smælki). Inngangurinn heitir lslenzkir dansleikir og her það nafn með réttu. Undir lokin lætur útgeíandi svo um mælt: „Ileimildir um íslenzka kvæðadansleiki eru dreifðar og hafa sumar verið óprentaðar, þótt þær hafi verið notaðar við lýsingu leikjanna. En hér er svo margt óvíst, að ekki þótti fyllilega heiðarlegt að láta prenta kvæðin án þess að leggja jafnframt fram þær heim- ildir sem kunnar eru um leikina og samband 93
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.