Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 38

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 38
Tímarit Múls ug menningar þeirri tilraun vegna raunveruleikans í lífi spænsku þjóðarinnar, eins og stúdentamir síðar lærðu meira á Gi- braltar-kröfugöngunni en í háskólum Frankós í mörg ár. Nú varð mennta- mönnunum það ljóst, að til þess að fjarlægja fasismann var nauðsynlegt að stíga niður af Olymposf j alli menntanna í duftið til stjórnmálabar- áttunnar. Sigur hins dauða Cid Auðvitað verður að geta þess, að evrópsku menntamennirnir, sem hin- ir hlutlausu spænsku hugsuðir höfðu jafnan goldið sinn toll, höfðu annað viðhorf 1945 en 1870, 1920 og jafn- vel 1939. Bertrand Russell, Joliot- Curie, Thomas Mann og margir aðrir höfðu viðurkennt að fasisminn, gyð- ingaofsóknir og kj arnorkustyrj öld voru hættur, sem allt mannkynið, einnig lærðir menn og Nóbelsverð- launahafar, var skyldugt að berjast gegn. Það var farið að tala um bók- menntir, list og hugsun í þágu þeirrar baráttu. Úr sósíalska hluta Þýzka- lands bárust fréttir af Brecht, komm- únísku leikritaskáldi, sem talinn var hollvættur 20. aldar leikhússins. Og að lokum fóru evrópskir menntamenn að skýrgreina spænska borgarastríð- ið, þetta stríð, sem Ortega og Mar- anon höfðu talið eiga orsakir sínar í villimennsku spænsku þj óðarinnar, þjóðar sem ekki væri fær um að skilja sína menntamenn. Og brátt skildi öll Evrópa að þetta stríð var hetjuleg barátta spænskra verka- manna til að verj a frelsi og menningu spænsku þjóðarinnar og virðingu fyrir mannréttindum. Við athugun á þessum fyrirbærum vekur ferill þessara fyrrum hlutlausu menntamanna ekki lengur undrun. Þegar hin spænska menntaæska 1950, uppfrædd í fyrirlestrasölum ríkisins og einka menntastofnunum hlutlausra og ópólitískra menntamanna, ákvað að gera menningarbaráttuna pólitíska og fór út á götuna til verkamannanna, lýðræðissinnanna, ólöglegu kommún- istanna, sósíalista og anarkista til þess að taka þátt í baráttunni gegn þeim, hrundi hlutleysið og pólitíska afstaðan, sem staðið hafði í nærri öld, af menntamönnunum. Síðan hafa nöfn þeirra staðið undir ávörpum andspyrnuhreyfingarinnar og þeir sameinuðust henni í baráttunni gegn Frankó. Jafnvel Ortega y Gasset gleymdi pólitískri villu sinni og tal- aði á síðustu árum sínum gegn „krúnurökuðum ösnum“ stjórnarinn- ar. Minningu hans er heiður að því að lík hans skyldi vinna pólitískan sigur 1955, eins og Cid vann orrust- una forðum dauður. En sú saga er sögð, að liann hafi verið bundinn á hest sinn eftir að hann var fallinn sjálfur og skotið þannig fjandinönn- unum slikan skelk í bringu að þeir flýðu. Þessa þróun spænsku menntamann- 28
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.