Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 90

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 90
Tímarit Máls og menningar inga, en margt annað fágæti hefur fundizt hér í upphafi landsbyggðar einkum á fjörum, þótt aldrei væru þeir fundir á bækur settir. Ekki kem- ur til mála, að írar hafi skilið eftir helztu gripi sína af fúsum vilja (Jón Jóhannesson: íslendinga saga, I. bls. 18—19), og fyrir þeirri staðreynd fellur sú fullyrðing Ara, að þeir hafi eingöngu farið héðan af landi brott, af því að þeir vildu ekki vera við heiðna menn. Hve mikið traust, sem við berum til Ara fróða, þá eru hér augljósar þversagnir í frásögn hans. Klerkurinn Ari Þorgilsson velur þau tíðindi ein í bók sína, sem hann vill að varðveitist um aðra hluti fram, en þegir um hitt. Hér voru írskir menn kristnir, þegar Norðmenn komu; það hefur verið of kunn saga til þess að fram hjá henni yrði gengið, og menn hafa e. t. v. þekkt einhverja gripi úr fórum þeirra. í Kjalnesinga sögu seg- ir m. a., að írsk járnklukka hafi hang- ið fyrir kirkjunni á Esjubergi seint á 13. öld, en Orlygur landnámsmaður átti að hafa haft hana út með sér og einnig plenarium eða írska guð- spjallabók. Það verður að teljast lík- legt, að Norðmenn hafi farið með ófriði á hendur þessum frumbyggj- um, drepið þá, rænt og þrælkað; af þeim sökum hafi dýrgripir þeirra lent í höndum heiðingja. A dögum Ara hefur það ekki verið fagurt til frá- sagna fyrir fróman klerk ungrar kristni, að forfeður hans ágætir hafi byrjað hér húskap með því að drepa og ræna kristið fólk og það án nokk- urs refsidóms af guðs hálfu. Ari seg- ir: „Ingólfur hét maður norrænn, er sannlega er sagt, að færi fyrstu það- an (þ. e. úr Noregi) til Islands." Ari sendir írska frumbyggja landsins heim til föðurhúsanna til þess að losna við þá úr sögunni og gefur þá skýringu á háttalagi þeirra, að „þeir vildu eigi vera hér við heiðna menn“. Allir kannast við frásögn Landnámu um þræla Hjörleifs og hefnd Ingólfs. „Öll er sagan um Hj örleif og þrælana hin ótrúlegasta, forneskjublandin og með ævintýrablæ,“ segir Þorkell Jó- hannesson í bókinni Örnefni í Vest- mannaeyjum. Hann sýnir, að saga þessi stenzt enga gagnrýni, t. d. eru eyjarnar alls ekki kenndar við þræl- ana, því að þeir voru írar, en ekki Vestmenn. Vesimaður var norrænn maður frá Bretlandseyjum, en ekki Íri. Þótt þrælasagan sé varhugaverð, þá er hún a. m. k. heimild um það, að eitt hið fyrsta verk norrænna land- nema hér á landi var að drepa írskt fólk, og Norðmenn höfðu langa þjálf- un í því starfi seint á 9. öld. Hvað sem sögunni um þrælana líður, þá hafa Írar sennilega búið í Vestmanna- eyjum, þegar norrænir menn komu þangað. Til þess benda örnefni eins og Dufþaksskor ogKirkjubær. Kirkju- bæjarnöfnin hér á landi eru a. m. k. sum þannig til komin, að þar hafa staðið írskar kirkjur í árdaga. Þann- 80
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.