Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 13

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Blaðsíða 13
UndirbúninguT margra stríða voru atriði sem góður Bandaríkjamaður þurfti ekki að hugsa um, óvirkt atriði og ein- angrað í undirvitundinni, neikvætt og þarafleiðandi útlægt; amerísk bjartsýni krafðist þess að mynd Bandaríkjanna væri aðeins samansett úr jákvæðum dráttum. Að Bandaríkin séu helztu heimkynni frelsisins á jörðu hér og að samskipti Bandaríkjamanna við aðrar þjóðir byggist á lögum og rétti og virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra er ekki eingöngu opinber og skitugur áróðursfrasi, heldur líka einlæg og rótgróin trú mikils hluta Bandaríkjamanna, og því ber reyndar ekki að neita að stundum hefur þessi þrákelkna og óraunverulega þjóðtrú haft raunveruleg áhrif. Og bandarísk stjórnarvöld hafa kappkostað að gera þessa bandarísku þjóðtrú að þjóðtrú alls heimsins, það hefur um langt skeið verið eitt helzta boðorð utanríkisstefnu þeirra. Þó að tvöfeldni sé ljótur löstur samkvæmt siðfræðinni verður að viðurkenna, að þessi vesturheimska tvöfeldni hefur verið yfirgangsöflunum í bandarískri utanríkispólitík nokk- ur fjötur um fót á undangengnum áratugum. Og þó aðeins á mjög afstæðan hátt! Banda- ríkjamenn hafa að vísu stefnt að heimsyfirráðum beint eða óbeint frá stríðslokum, og þó þeir hafi nú gefið Dullesar-kenninguna upp á bátinn og vonist ekki lengur til að geta „frelsað" Sovétríkin, — að minnsta kosti ekki beinlínis, — þá er frelsun Kína enn á stefnuskrá þeirra. En í þessari sókn til heimsforræðis hafa þeir neyðzt til að fara fram með nokkurri gát. Þeir hafa reynt af fremsta megni að láta líta svo út sem þjóðsagan um hina bandarísku frelsisást og hina bandarísku virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þjóða væri sönn. Þeir hafa ekki treyst sér til að flytja út gangsteraðferðimar frá Suður- Ameríku ódulbúnar til annarra hluta heimsins. Auðvitað hafa þeir oft lent í erfiðri úlfa- kreppu, og dulbúningurinn gat kannski aðeins tekizt vegna þess að fátt var bandarískum dollurum ómáttugt og áróðurstækin yfrið sterk um allan heim. En sú stefna þeirra að forðast umfram allt að styðjast við nakið vald og ódulbúið hefur eigi að síður haldið aftur af þeim og það er hægt að sanna að þrátt fyrir viðbjóðslega hræsnina sem var fylgi- fiskur þessarar stefnu, hafi hún í nokkrum tilvikum komið í veg fyrir stórslys. Breytingin sem orðið hefur á bandarískri utanríkisstefnu síðustu mánuði er fólgin í því fyrst og fremst að Bandaríkjastjóm hefur nú ákveðið að beita nöktu valdinu „ef með þarf“, án þess að hirða um álit heimsins. Þessi breyting mun auðvitað ekki hafa í för með sér að Bandaríkjamenn afsali sér öllum nytjum af hinni gömlu þjóðsögu. Þeir munu notfæra sér hana í áróðri sínum meðan nokkur tætla er eftir af henni. En dulbúningur- inn er gatslitinn, ósamræmið milli þjóðsögunnar og veruleikans er nú orðið svo gífur- legt að enginn algáður maður lætur blekkjast. Aðeins þeir sem eru blindir munu halda áfram að trúa. Bandarískir stjómmálamenn vita þetta vel, en þeir láta það ekki laftra sér lengur, og það er nú vonlítið verk að leita að þeirri alþjóðlegu löggildingu á athöfn- um þeirra sem þeir lögðu alla áherzlu á fyrir nokkrum árum. Aðeins aumustu leppar þeirra í Asíu og Suður-Ameríku — einkum herklíkustjómir — veita þeim nú samþykki sitt og bjóðast til að hjálpa þeim við skítverkin, -— og svo auðvitað hin þolinmóða sam- fylking íhalds og sósíaldemókrata í Evrópu. — Þessi breyting er að vísu ekki eðlisbreyt- ing heldur stigbreyting, en stigbreyting af því tagi sem getur leitt til stórfelldra keðju- verkana. Þessi breyting er ennfremur mesti ósigur Bandaríkjanna á alþjóðlegum vettvangi frá stríðslokum. Háttsettur bandarfskur diplómat, sérfræðingur í málum Austur-Asíu, hefur lýst þvi hvaða sögulega þýðingu stríðið í Víetnam hefur í þessu samhengi: 3
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.