Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Page 13

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Page 13
UndirbúninguT margra stríða voru atriði sem góður Bandaríkjamaður þurfti ekki að hugsa um, óvirkt atriði og ein- angrað í undirvitundinni, neikvætt og þarafleiðandi útlægt; amerísk bjartsýni krafðist þess að mynd Bandaríkjanna væri aðeins samansett úr jákvæðum dráttum. Að Bandaríkin séu helztu heimkynni frelsisins á jörðu hér og að samskipti Bandaríkjamanna við aðrar þjóðir byggist á lögum og rétti og virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra er ekki eingöngu opinber og skitugur áróðursfrasi, heldur líka einlæg og rótgróin trú mikils hluta Bandaríkjamanna, og því ber reyndar ekki að neita að stundum hefur þessi þrákelkna og óraunverulega þjóðtrú haft raunveruleg áhrif. Og bandarísk stjórnarvöld hafa kappkostað að gera þessa bandarísku þjóðtrú að þjóðtrú alls heimsins, það hefur um langt skeið verið eitt helzta boðorð utanríkisstefnu þeirra. Þó að tvöfeldni sé ljótur löstur samkvæmt siðfræðinni verður að viðurkenna, að þessi vesturheimska tvöfeldni hefur verið yfirgangsöflunum í bandarískri utanríkispólitík nokk- ur fjötur um fót á undangengnum áratugum. Og þó aðeins á mjög afstæðan hátt! Banda- ríkjamenn hafa að vísu stefnt að heimsyfirráðum beint eða óbeint frá stríðslokum, og þó þeir hafi nú gefið Dullesar-kenninguna upp á bátinn og vonist ekki lengur til að geta „frelsað" Sovétríkin, — að minnsta kosti ekki beinlínis, — þá er frelsun Kína enn á stefnuskrá þeirra. En í þessari sókn til heimsforræðis hafa þeir neyðzt til að fara fram með nokkurri gát. Þeir hafa reynt af fremsta megni að láta líta svo út sem þjóðsagan um hina bandarísku frelsisást og hina bandarísku virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þjóða væri sönn. Þeir hafa ekki treyst sér til að flytja út gangsteraðferðimar frá Suður- Ameríku ódulbúnar til annarra hluta heimsins. Auðvitað hafa þeir oft lent í erfiðri úlfa- kreppu, og dulbúningurinn gat kannski aðeins tekizt vegna þess að fátt var bandarískum dollurum ómáttugt og áróðurstækin yfrið sterk um allan heim. En sú stefna þeirra að forðast umfram allt að styðjast við nakið vald og ódulbúið hefur eigi að síður haldið aftur af þeim og það er hægt að sanna að þrátt fyrir viðbjóðslega hræsnina sem var fylgi- fiskur þessarar stefnu, hafi hún í nokkrum tilvikum komið í veg fyrir stórslys. Breytingin sem orðið hefur á bandarískri utanríkisstefnu síðustu mánuði er fólgin í því fyrst og fremst að Bandaríkjastjóm hefur nú ákveðið að beita nöktu valdinu „ef með þarf“, án þess að hirða um álit heimsins. Þessi breyting mun auðvitað ekki hafa í för með sér að Bandaríkjamenn afsali sér öllum nytjum af hinni gömlu þjóðsögu. Þeir munu notfæra sér hana í áróðri sínum meðan nokkur tætla er eftir af henni. En dulbúningur- inn er gatslitinn, ósamræmið milli þjóðsögunnar og veruleikans er nú orðið svo gífur- legt að enginn algáður maður lætur blekkjast. Aðeins þeir sem eru blindir munu halda áfram að trúa. Bandarískir stjómmálamenn vita þetta vel, en þeir láta það ekki laftra sér lengur, og það er nú vonlítið verk að leita að þeirri alþjóðlegu löggildingu á athöfn- um þeirra sem þeir lögðu alla áherzlu á fyrir nokkrum árum. Aðeins aumustu leppar þeirra í Asíu og Suður-Ameríku — einkum herklíkustjómir — veita þeim nú samþykki sitt og bjóðast til að hjálpa þeim við skítverkin, -— og svo auðvitað hin þolinmóða sam- fylking íhalds og sósíaldemókrata í Evrópu. — Þessi breyting er að vísu ekki eðlisbreyt- ing heldur stigbreyting, en stigbreyting af því tagi sem getur leitt til stórfelldra keðju- verkana. Þessi breyting er ennfremur mesti ósigur Bandaríkjanna á alþjóðlegum vettvangi frá stríðslokum. Háttsettur bandarfskur diplómat, sérfræðingur í málum Austur-Asíu, hefur lýst þvi hvaða sögulega þýðingu stríðið í Víetnam hefur í þessu samhengi: 3
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.