Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Page 15

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Page 15
Undirbúningur margra stríða skjali sem bandarískir stjómmálamenn hafa fyrir löngu numið úr gildi. Þau hafa hlotið staðfestingu í byltingarsögu síðustu hálfrar aldar. Raunverulegar þjóðfélagsbyltingar hefjast þá aðeins þegar allar aðrar leiðir hafa reynzt vera ófærar, þegar kúgun harð- stjómar eða óstjómar er orðin bókstaflega óbærileg. Engin fjarstýring getur komið þeim af stað, og ekki heldur óskir hugsjónamanna, heldur nauðsynin í vægðarlausustu merk- ingu orðsins. Nokkrar þjóðir í Asíu og fleiri í Suður-Ameríku búa nú þegar við þessa hörðu nauðsyn. Þar á reynsla morðsérfræðinganna í Víetnam að koma að notum, og fyrsti þáttur er þegar hafinn í Dómíníska lýðveldinu. En þar reyna Bandaríkjamenn um leið að beita hinum óbeinu bardagaaðferðum í klassískasta stíl: þeir byrja á að endur- lífga harðstjórn sem þegar hefur verið rekin frá völdum, til þess að hún geti síðar orðið aðili (ef ekki tekst betur til), með jöfnum rétti, í nafni „lýðræðisins", að samningum um framtíðarstjómskipun; — meðan þetta er ritað reyna Bandaríkjamenn af fremsta megni að koma á fót suður-amerísku „friðargæzluliði“ sem er ætlað það hlutverk að Ijá morðverkum þeirra í Santo-Domingo löggildingu eftirá; það er dálítið óhönduleg fram- kvæmd á því bandaríska skylduboði samvizkunnar að láta aðra berjast fyrir sig; Trujillo gegndi meðal annarra því hlutverki í Guatemala 1954. Og öllu þessu er hleypt af stað vegna þess að bandarísk fyrirtæki eiga helminginn af sykurverksmiðjum og þrjá fjórðu af sykurekrum þessa lands. Það er rétt að endurtaka að stefna Bandaríkjastjómar hefur í sjálfri sér ekki breytzt. En valdamenn Bandaríkjanna hika ekki lengur við að leggja opinskátt sök stríðsglæp- anna á herðar hinnar bandarísku þjóðar til að koma fram stefnu sinni. Það má kannski orða þetta öðruvísi, eins og algengt er: að ofbeldismennimir sem einskis svífast hafi nú náð undirtökunum í bandarískum stjómmálum. Breytingin er einnig fólgin í því að of- metnaður bandarískra forustumanna kann sér nú ekkert hóf, og virðist vera að gera þá ærða. Því að það er ljóst að á þeim leiðum sem Bandaríkin fara núna bíÖur þeirra ekki annaÖ en smánarlegur ósigur um það er lýkur, nema þá að þeir taki það ráð að útrýma heilum þjóðum og leggja lönd þeirra gjörsamlega í eyði. En vandséð er að veldi Banda- ríkjanna gæti staðizt slfkan sigur. Ofmetnaður er hættulegur þjóðarsjúkdómur og áhættusamt verk að lægja slíkan of- metnað. En það er nauÖsynlegt. Það er nauðsynlegt og æskilegt að hið bandaríska ofbeldi brenni á sér finguma í Víetnam, þó að það eitt muni að vísu varla nægja. Enginn þarf að gera því skóna að þjóð sem hefur verið vanin á þá trú um sinn að henni beri að ráða yfir heiminum, læknist af þeim sjúkdómi þjáningalaust. Frakkar háðu nýlendustríð f nær tuttugu ár samfleytt vegna þess að þeir vildu ekki horfast í augu við þann sannleik að heimsveldisstaða þeirra væri liðin tíð. Engin ástæða er til að ætla fyrirfram, að „ný- lendustríð" Bandaríkjamanna muni taka skemmri tíma, en mikil líkindi til að þau verði mun langvinnari. Eftir að hafa barizt tíu ár í Víetnam áttu leifar franska hersins ekki annan kost en hypja sig. En það nægði ekki til. Enn var barizt sjö ár í Alsír, árangurs- lausri baráttu. Þá loksins fékk skynsemin að ráða. Þessi ófögru frönsku nýlendustríð kostuðu fjórða franska lýðveldið, sem hafði fengið björtustu vonir þjóðarinnar í vöggu- gjöf, lífið, og munaði hársbreidd að þau kæmu Frakklandi í greipar nýfasista. En lexían sem hinar tvær hetjuþjóðir nútímans, önnur í Asíu og hin í Afríku, gáfu franskri yfir- gangsstefnu, var ekki til ónýtis; síðan hafa samskipti Frakka við „þriðja heiminn“ verið nokkurnveginn snurðulaus, og á þessum síðustu og verstu tímum er Frakkland eina ríki 5
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.