Tímarit Máls og menningar - 01.03.1977, Blaðsíða 114

límarit Mdls og menningar
Olafur Jóhann SigurSsson:
DU MINNS EN BRUNN.
Dikter i tolkning av Inge Knutsson.
VED BRUNNANE.
Dikt i utval. I norsk gjendikting ved
Knut 0degárd.
I.
Það gerist ekki á hverjum degi, ekki
hverju ári og ekki einu sinni á hverj-
um áratug að út komi á skandinavískum
málum tvær þýðingar sömu íslenskrar
Ijóðabókar — hvað þá tveggja bóka
sama manns. Þó liggja hér og nú á borði
mínu ein þýðing sænsk og önnur norsk
á verðlaunaljóðum Olafs Jóhanns Sig-
urðssonar, nánar til tekið flestum kvæð-
anna úr bókunum tveim AS laufferjum
og AS hrunnum. Sænsku þýðingarnar
eru gerðar af Inge Knutsson (Du minns
en brunn, Bo Caverfors Bokförlag,
1975), hin norska af Knut 0degárd (Ved
brunnane, Aschehoug, 1976). Báðir eru
þýðendur kunnir í heimalöndum sínum,
Inge Knutsson fyrir ágætar þýðingar úr
íslensku og færeysku, Knut 0degárd
sem ljóðskáld. Hér á eftir er hugmynd-
in að gera ofurlitla úttekt og nokkurn
samanburð á þessum tveim þýðingum.
Inge Knutsson var til þess fenginn af
íslendinga hálfu að þýða bækur OJS,
þegar þær skyldu lagðar fram til hinnar
árlegu bókmenntasamkeppni Norður-
landaráðs. Svo sem algengast er mun
hann hafa fengið nauman tíma til verks-
ins, enda hafa þýðingarnar sem af þessu
tilefni eru gerðar aðeins örsjaldan verið
gefnar út, og er gjarna látið svo um
mælt að þær séu „vinnuþýðingar“ (orð-
ið skil ég trauðla, en hef það frá háu
ráðuneyti), einungis ætlaðar sem „ver-
tio“ fyrir nefndarmenn — sem þó eru
að jafnaði öldungis ólæsir á íslensku.
Er raunar mesta firra að gera því skóna
að íslenskar, finnskar og færeyskar bók-
menntir geti nokkurn tíma orðið á
þennan hátt samkeppnisfærar við sænsk-
dansk-norskar orðsins menntir. Þessu
sinni brá hins vegar svo við að Bo Caver-
fors, einn athyglisverðasti forleggjari
sænskra, sem áður hafði gefið út sýnis-
bók íslenskra ljóða í túlkun Knutssons
(Ord frán ett utskár, 1974), réðst í að
gefa út þýðingarnar á ljóðum ÓJS áður
en til verðlaunanna kæmi. Hugmyndin
var í sjálfu sér lofsverð: nú lá fyrir út-
hlutunarnefnd verðlaunanna þýðing á
íslensku verki sem þegar hafði verið
sýndur sómi skandinavískrar prent-
svertu. En hugmyndin átti líka skugga-
hlið: Tíminn varð afar naumur. Þess
gjalda þessar þýðingar því miður.
Inge Knutsson hafði áður sýnt að
hann getur verið ágætur þýðandi. Sýnis-
bókin sem áður er nefnd, bar honum
mjög gott vitni. Þar hafði greinilega
verið nostrað við hvern hlut, og kunn-
ugt er mér um að þá var enginn tími
til sparaður að þýðingarnar yrðu sem
vandaðastar. En nú hefur Knutsson allt
annan hátt á. I bókinni Du minns en
brunn ber alltof mikið á óvandvirkni,
kátlegum misskilningi og óþarfri flat-
neskju. Skal þetta rökstutt nokkuð.
Islenskum lesanda Ólafs Jóhanns get-
ur naumast dulist að þar fer ljóðskáld
sem vandar sinn brag. Hann yrkir undir
hefðbundnum formum, beitir rími mik-
ið, ljóðstöfum enn meira og reglubund-
inni hrynjandi þó mest. Knutsson fer
um þetta kyndugum orðum í eftirmála
þýðinga sinna, er hann segir: „I islándsk
diktning har den fria versen aldrig
helt trángt undan de traditionella vers-
och rimformerna. Nár Ólafur Jóhann
dárför ibland skriver bunden vers, sá
betyder detta inte att han ár uppseende-
váckande gammalmodig i sitt formella
100