Tímarit Máls og menningar - 01.03.1997, Page 70

Dagný Kristjánsdóttir
Þögnin í orðunum
Um skáldsögur Jakobínu Sigurðardóttur

Ísíðustu bókinni sem Jakobína Sigurðardóttir skrifaði, / barndómi
(1994)1, segir frá því hvernig hún vaknar í rúmi sínu einn morgun í
baðstofunni í Hælavíkurbænum og er ein. Hún er 12 ára eða þar um bil.
Hún hefur verið veik, það hefur verið vetur en nú er að vora og hún fer fram
úr rúminu til að sjá sólina út um gluggann:
Trúi varla því sem ég sé úti. Að snjór sé yfir öllu er ekkert nýtt, en
sjórinn er horfinn! Öll víkin út í hafsauga er horfin undir þykka, nær
bláhvíta snjóbreiðu! Sólin skín, en það er engu líkara en skin hennar
sé hvítt og kalt. Ég kreisti aftur augun, lít út aftur, en þetta er ekki
missýning. Og smám saman skil ég, að það er hafísinn sem hefur lagt
sjóinn undir sig. Hafís hef ég aldrei áður séð. Heyrt talað um þá ógn
sem heitir hafís, lesið um það fyrirbæri og allt það skelfilega, sem
honum getur fylgt. En ekkert af því kemst í námunda við að sjá hann
fýlla víkina heima allt til hafs og slá fölva á sjálft sólskinið. Ekkert,
nema fýrir barnshönd að komast í snertingu við nákulda dauðans —.
(87-88)
Það er heimsendahljómur í myndinni af því sem „slær fölva á sjálff sólskinið"
og þessi snjóhvíti heimur kallast á við sálrænt áfall sem barnið hefur orðið
fyrir þegar hún snertir lík elskaðs, gamals frænda á bænum og finnur hinn
„hræðilega kulda.“(50)
Snjórinn og „allt það skelfilega, sem honum getur fýlgt“ er áleitið og
endurtekið minni í síðari verkum Jakobínu Sigurðardóttur. Veturinn og
snjórinn á Hornströndum er ofarlega í huga gömlu konunnar í smásögunni
„Ekki frá neinu að segja“ í smásagnasafninu Púnktur á skökkum stað (1964)2.
í Lifandi vatninu (1974)3 hugsar Pétur um snjóflóðið sem tók með sér
bóndabæ og færði á haf út. Enginn byggir bæ þar sem þessi stóð vegna þess
að þar er reimt, segir fólk.(96) Og snjórinn er leiðarminni bókarinnar /sama
klefa (1981 ).4
Frásagnaraðferð skáldsögunnar / sama klefa er engan veginn einföld. /
sama klefa er fyrstu persónu frásögn þar sem sögukonan er rithöfundur sem
ætlar að skrifa Góða Bók og Marktækt Hugverk, en úr því verður ekki. Þess
60
TMM 1997:1