Tímarit Máls og menningar - 01.03.1997, Blaðsíða 130

RITDÓMAR
Það liggur ekki annað fyrir en að leita á
náðir Jónasar sjálfs, sem er svo kannski
ekkert hann sjálfur, í grafreitnum á Þing-
völlum og fá svolitla skáldslummu í skrift-
arhöndina, og kannski heilastöðvarnar.
Jónas boraði fingri upp í nösina og
gramsaði dálitla stund í heilabúinu,
síðan dró hann puttann út, leit á litla
gráa klessu sem festist við hann og
sagði:
— Ég held að ég sé búinn að gefa frá
mér mestalla skáldgáfuna en hér er
heilagrauturinn sem ég notaði til að
skrifa embættistilkynningarnar, það
gæti leynst örlítill neisti í honum.
Hann togaði í tungu Sigurðar og
sletti á hana vænni slummu af grárri
slepju. (bls. 54)
Þessa raunasögu Sigurðar segir fyrstu
persónu áhorfandi sem ég hélt fyrst að
væri þarna hnýsinn mættur til að læra af
þessari framrás skáldsins, og jafnvel
njóta góðs af. Er betur var að gáð sá ég að
sögumaður hvarf hraðar en hönd á festi
þegar Sigurður var kominn í hóp atorku-
samra skálda. Mér er því skapi næst að
halda að þeir hafi verið tvær víddir á
sama manni og sögumaður hafi á endan-
um skáldgervst í Sigurði þar sem hann
harkaði skáldgáfu á Þingvöllum.
Goðsögnin um bráðan og ótímabær-
an harmdauða góðskálda stendur hér
föstum fótum, og sömuleiðis önnur þau
minni sem ganga staflaust um gildi ljóð-
skálda. Söguhöfundi er þessi stétt aldeilis
ekki heilög.
Síðasta sagan er rúmur helmingur bók-
arinnar og skiptist í fernt auk blaðsíðu-
langs inngangs þar sem grein er gerð
fyrir biblíuvísuninni sem sagan langa
hnitar um. Dýrkun mannkyns á Basel-
tölvunni! er völd að því að guði finnst
veldi sínu ógnað og vindur bráðan bug
að breytingum. Hann raskar a.m.k. einu
náttúrulögmáli á hverri árstíð.
Á haustin hættir þyngdarlögmálið
störfum og jarðarkringlan stjórnast ekki
lengur af eðlilegu aðdráttarafli. Jörðin
hallar sitt á hvað, brekkur liggja upp í
austur að morgni en upp í vestur að
kvöldi. Bílar nýtast ekki í þessu þverhnípi
enda detta þeir flestir til tunglsins ef að-
gát er ekld höfð. Mönnum verður lítið úr
verki.
Á veturna verður fast efni laust, og
laust efni fast. „Hallgrímskirkjuturn
hengdi hausinn og frá kirkjuldukkunum
heyrðist notalegt öldugjálfur“ (bls. 74).
Menn verða sjóveikir á göngu sinni um
göturnar og innanhúss, alls staðar á fyrr-
um föstu landi en geta rétt sig af með því
að spígspora á tjörninni. Mönnum verð-
ur ekkert úr verki.
Á vorin hætta orð að hljóma, þau þarf
að slíta af vörum sér og rétta tilheyrand-
anum. Öll hljóð falla bara beint niður þar
sem þeim er sleppt, og í þeim er vigt. Ein
gerð veðurs er notuð á þessum árstíma,
mjög staðlað sólarhringsferli með 18,7
stiga hita, hitaskúr á ákveðnum tíma og
sólarglennu sömuleiðis. Þyngdaraflið
verður rysjótt, stundum eru menn nán-
ast fleygir vegna léttleika en stundum
líka svo þungir á sér að þeir gætu ekki
valdið eigin hugsun. Mönnum verður
mismikið úr verki eftir því hvernig á lög-
málunum stendur.
Á sumrin hafa menn líkamaskipti
daglega — þegar þeir sofna vita þeir ekki
hvar eða í hvernig ástandi þeir munu
vakna næst. Vegna þessara öru breytinga
er erfitt að henda reiður á hvern maður
þekkir enda eru allir í ólíkum hulstrum
frá degi til dags. Allir eru Palli einn í
heiminum og geta gert það sem þeim
dettur í hug þegar þeim dettur það í hug.
Mönnum verður helst ekkert úr verki.
Það hlýtur að vera erfitt að lifa upp á
þessi býtti. Á lífinu er engin regla nema
þessi óregla, framrás er léleg, einkalíf
heldur bágborið — öll orkan fer í að
þreyja þorrann, frá hausti til vetrar til
vors til sumars. Og aldrei tekur neitt
betra við. En viti menn, allir sætta sig við
þetta gallaða líf enda ekki á þeirra valdi
120
TMM 1997:1