Tímarit Máls og menningar - 01.03.1997, Síða 136

RITDÓMAR
grasnytjar en þau rétt ná að draga fram
lífið um hríð þar sem Ólafur fæst við
smíðar auk þess að vera ferjumaður, en
fyrir hvorugt heimtist honum vel fé. Þeg-
ar börnunum fjölgar verða þau örbjarga
og leita á náðir samborgara sinna, en
fyrirmenn sveitarinnar finna það snjall-
ræði að „styrkja“ þau til Ameríkuferðar.
Þar með verða þáttaskil í lífi þessarar
fjölskyldu. Hjónin fara til Ameríku með
þrjú börn en tvö verða eftir heima,
Málmfríður og Ólafur heiðarsveinn, og
er þeim búin vist hjá góðu fólki.
í Ameríku gengur illa hjá Ólafi fíólín
uns svo er komið að hann stendur einn
uppi og hverfur aftur heim til fslands,
Borgfirðingum til lítillar gleði. Þar er
hann lausamaður um hríð en sest svo
aftur að í kotinu við ferjustaðinn. Þar fer
að búa með honum Elísabet Sigfúsdóttir
sem dæmd hafði verið fyrir að eignast
börn með stjúpföður sínum, þrjár dætur.
Þær voru allar teknar frá henni og komið
fyrir hjá vandalausum þar með talin
Halldóra, auknefnd blóðskömm af sveit-
ungum sínum, sem varð eiginkona Ólafs
heiðarsveins og því amma sögumanns.
Ekki gengur búskapur þeirra sérlega
vel og undir aldamót flytur Ólafur aftur
til Kanada. Það er Málmfríður dóttir
hans sem fjármagnar það ferðalag en
áður hafði hún með styrk föður síns flúið
til Ameríku með ástmanni sínum af
borgfirsku góðbændakyni undan ofríki
föður hans. Þau Ólafur og Elísabet ásamt
sýninum Jens Dufferín, sem af er kostu-
leg saga, setjast að í Winnipeg undir
handarjaðri Málmfríðar og eiga þar
þokkalegt ævikvöld.
Afkomendur
Ólafur heiðarsveinn fetar að nokkru leyti
í fótspor föður síns með því að yfirgefa
Borgarfjörð og gerast vinnumaður
norðan heiða en hann hefur erft hagleik
föður síns og tónlistargáfu þó hún fái
framan af ekki útrás nema við leik á
teiknað hljómborð. Síðar eignast hann
orgel sem systir hans sendir frá Kanada
og segir vera hans arfshlut í fíólíninu
Jörundarnaut. Hann kemur aftur suður
um heiðar og gengur að eiga Halldóru
svo sem áður er sagt og búnast þeim
bærilega þó hann bæklist á besta aldri en
hann fékkst við smíðar auk þess að leika
á orgel í nærliggjandi kirkjum. Þau eign-
ast fimm börn sem öll læra eitthvað á
hljóðfæri en yngstur er Tryggvi sem
sendur er einn vetur til Reykjavíkur til að
læra hljóðfæraleik. En þótt þrá hans sé
sterk til frekara náms bjóða aðstæður
ekki uppá slíkt.
Hann verður bóndi og sveita-
organisti, en fyrsti stórflutningurinn
heim að bæ hans eftir að akfær vegur var
lagður þangað var notað píanó sem hann
spilaði á og kenndi sínum börnum að
spila á, þar með Ólafi sögumanni vorum.
En peningar fyrir þessu píanói 1930 voru
í raun arfur eftir Jóhann son Ólafs fíólíns
sem enginn vissi hvað af varð fyrr en
fjörgamall maður kemur að elliheimil-
inu að Gimli sem þekkir sögu hans og er
með sendingu til ættingja hans. Hans
saga er enn ein ævintýrafrásögnin í þessu
fjölþætta fjölskyldudrama.
Af afkomendum Málmfríðar í Kanda
er einnig rakin saga og þar dunar tónlist-
aræðin einnig. Tengsl milli ættingjanna
rofna, þó ekki fyrr en uppúr 1940 en
arfurinn sem fyrrum var í augum margra
böl ættarinnar verður hennar blessun og
hamingja. I lokakaflanum tengjast margir
þræðir saman og sögumaður fær að líta
augum fiíólínið Jörundarnaut í höndum
frænda sem honum tekst að grafa upp
eftir mikla leit, en sá lcikur ásamt dóttur
sinni í óperusýningu þar sem sögumaður
og frænkan sem átti bréfin eru að syngja.
Fjórir afkomendur Ólafs fíólín í einni og
sömu óperuuppfærslunni.
Ég hef hér einungis verið að rekja einn
bláþráð í þessari miklu sögu til þess að
sýna hvernig höfundur tengir saman
kynslóðirnar og býr til ákaflega
skemmtilegan frásagnarvef úr þessu
margflókna efni.
126
TMM 1997:1