Tímarit Máls og menningar - 01.09.1998, Blaðsíða 146

RITDÓMAR
ar er mun bjartsýnni þar sem dauði eða
hamskipti Hálfdans Fergussonar eru
eins konar endurfæðing til nýs og betra
lífs.
Hanami gæti verið saga af sjálfsleit
karlmanns sem þorir að brjóta gegn
hefðum og venjum til þess að láta
drauma sína rætast en þarf um leið að
skipta um ham og leggja á sig ómældar
píslir. Hálfdan Fergusson „kemur út úr
skápnum“ í óeiginlegri merkingu og
endar sem kökuskreytingarmaður í
Japan þar sem hann fær útrás fyrir ástar-
og sköpunarþrá sína. Hamsldpti hans
eru undirstrikuð með því að hann skipt-
ir bæði um nafn, útlit og þjóðerni og
enginn af ættingjunum ber kennsl á
hann er hann mætir í eigin jarðarför. En
sagan hefur víðari skírskotun.
Fœðing, dauði og upprisa
Dauði Hálfdans Fergussonar er í raun
endurfæðing og hún gerist í nokkrum
þrepum eftir því sem líður á söguna og
fullkomnast í „upprisunni" í Japan. Sag-
an hefst án nokkurs fýrirvara á uppboði í
Tollvörugeymslunni þar sem Hálfdan
kviknar til lífs strax í fyrstu málsgrein og
lýsingin minnir á eins konar fæðingu
sem ber brátt að enda er það á þessum
tímapunkti sem skyndilegur dauði eða
öllu heldur fyrsta stig endurfæðingar-
innar á sér stað:
Það var farið að síga á seinni hluta upp-
boðs þegar Hálfdan tók loksins við sér.
Auðvitað hafði allt borið að sama
brunni frá því hann steig inn í
skrangímaldið, en honum var samt
vorkunn hvað hann var grandalaus.
Þetta barsvo bráttað, oghann hafði ekki
fengið neina vísbendingu eða aðvörun
um ósköpin. ...
Skellibjartur Ijóskastari blindaði
Hálfdan þegar hann kotn að marg-
breiðu dyraopi Tollgeymslunnar svo
hann sá ekki annað en glæringar. .. .
(bls. 5 skáletr. H.K.)
„Fæðingaratriðið" í Tollvörugeymsl-
unni skapar andrúmsloft kulda, fánýtis
og tómlætis. Allt í kringum Hálfdan eru
menn að keppast um að bjóða í ein-
hverja dauða hluti og enginn hefur
áhuga né slciining á hans afstæða dauða-
stríði. Tollvörugeymslan, þar sem
smyglvarningur er gerður upptækur og
síðan seldur hæstbjóðanda, myndar því
heldur nöturlega umgjörð um þau und-
ur og stórmerki sem eru að gerast innra
með Hálfdani Fergussyni. Að vísu getur
iesandi allt eins búist við því að Hálfdani
missýnist um umhverfi sitt og sé ef til vill
þegar kominn til himna (maðurinn sem
stendur við hliðina á honum lítur a.m.k.
út eins og Lykla-Pétur). Ef til vill hefur
hann þegar verið uppnuminn og er
staddur við hið gullna hlið þar sem al-
sæla og eilíff líf bíður innan seilingar.
Enn er þó bið á því að hliðinu verði upp
lokið og alsælan lætur á sér standa, en
þegar Hálfdan stígur út úr Tollvöru-
geymslunni er eins og hann stígi niður
til jarðar sem nýr maður:
Lungun þöndust út í gjóstinum þegar
hann kom út á götu. Hann sveið í þau,
næstum eins og hann væri á kafi í
sígarettureyk, og það kumraði í hon-
um hlátur yfir því að öndunarfærin í
dauðum manni tækju svona skarpt við
sér í útiloftinu og augun í honum voru
óvenju snör. Aldrei höfðu þau séð
himininn í svo ljómandi dökkum
túrkis yfir hvítri Esju.
Honum fannst gaman að stíga til
jarðar, það var ný tilfinning, og slabbið
pirraði hann ekki. Hann gat andað
áfram, gengið, horft, talað, þrátt fyrir
allt.... (bls. 12)
Nú tekur við erfitt tímabil hjá Hálfdani
þar sem hann er einungis dauður fýrir
sjálfum sér en ekki fýrir öðrum mönn-
um. Píslargangan er hafin og þó hann sé
léttur í spori á þessu augnabliki er mikil
þrautaganga framundan þar sem hann
þarf smámsaman að sannfæra umhverf-
ið um að hann sé ekki lengur í tölu lif-
144
www.mm.is
TMM 1998:3