Tímarit Máls og menningar - 01.09.1998, Blaðsíða 11

GRASAFERÐ AÐ LÆKNISRÁÐI
krökkum þegar Jökull var með bíósýningu. Ég held að okkur Jökli hafi hvor-
ugu nokkurn tíma dottið í hug að við værum að keppa hvort við annað eða
öfimdast. Við virtum verk hvors annars og hann lét sjálfur þau orð falla í mín
eyru að ég þarf ekki að efast um það. Enda bæði vön því frá barnæsku að fást
við að semja. Jökull hafði þann hæfileika að ná þessu hárfína jafnvægi milli
andstæðna í hverri persónu og hverri setningu sem gerir það að verkum að
maður hrekkur við, því að það var eitthvað sem gerðist en það sem gerðist er
þegar orðið eitthvað annað með yfirfærslu út fyrir sig. Þannig sýnir hann
okkur hvað mannlífið er brothætt og tíminn hverfull. Það þarf að hlusta vel
eftir forminu í verkum hans. Ég held að þau þoli ekki öfgar. Kímnin heldur
hinu harmræna í vissri fjarlægð en þó að margar persónur hans séu grátbros-
legar fær maður alltaf samúð með þeim.“
Fyrstu formlegu kennsluna í trúarlegu táknmáli og táknrænni hugsun yfir-
leitt segist Svava hafa fengið hjá föður sínum í fermingarundirbúningnum.
Hvernig er sá Guð sem þú trúir á?
„Kristur boðar kærleika. Ég er í þjóðkirkjunni. Páll postuli sagði: „En nú
varir trú, von og kærleikur. Þetta þrennt, en þeirra er kærleikurinn mestur.“
Þessi áhersla á kærleikann höfðar að mínu viti einnig til skynseminnar því að
kærleikurinn einn leysir þann vanda sem réttlætið ræður ekki við.“
Leyndardómar Leigjandans
Ofsóknarbrjálæði vofir yfir í Leigjandanum og mörgum smásögum Svövu.
Bókmenntafræðingar hafa tengt það kalda stríðinu. „Ég man að Haraldur
Ólafsson skrifaði vandaðan ritdóm um Leigjandann - eða hugleiðingar -
sem mér þótti vænt um. Hann tók bókina meiri heimspekilegum tökum en
aðrir höfðu gert. Ég mun sjálf einhvers staðar hafa sagt að ég líti á Leigj-
andann sem lýsingu á sálarástandi og það var skemmtilegt að hlusta á Pétur
Má Ólafsson ræða um bókina á þeim nótum á Svövu-þingi hér um árið.
Ég er samt ekki viss um að ofsóknarbrjálæði sé rétta orðið. Það er hætta á
að það gefi einhlíta mynd af sjúkri konu og heilbrigðu samfélagi. Eru ekki
gömlu, góðu íslensku gildin í lagi hjá henni og Pétri - gestrisnin er óaðfmn-
anleg, tillitssemin, að maður tali nú ekki um myndarskapinn og sjálfsbjarg-
arhvötina en umff am allt eru þau eins og aðrir, gera það sem til er ætlast, sem
er æðsta dyggðin á íslandi? Eru þau ekki í takt við tímana eða hefur einhver
framandi tími villst inn á þau? Ég veit það ekki en ég hef alltaf samúð með
fólki sem veit ekki sitt rjúkandi ráð.
Auðvitað er hersetan partur af sögulegum tíma, skárra væri það. En ofurá-
herslan á að túlka leigjandann sem herinn er kannski eitt af einkennum þess
tíma, sem mig minnir raunar að einhver hafi sagt á undan mér. Tortryggni
TMM 1998:3
www.mm.is
9