Tímarit Máls og menningar - 01.09.1998, Blaðsíða 160

RITDÓMAR
og segir í lokalínum ljóðsins: „Enn færir
dansinn okkur/Nær hinu eina“.
Eitt af því sem einkennir ljóðagerð
Sigurðar er efasemdir um að til sé ein-
hver stórisannleikur sem hafinn er yfir
allan vafa. Þetta á sinn þátt í að ljóð hans
virka sífersk á lesandann - sjónarhornin
eru mörg, sannleikurinn er ekki einn.
Þessi efi birtist með eftirminnilegum
hætti í ljóðinu „Seguldans" þar sem
skáldið dregur í efa að auðvelt sé að full-
yrða hver sé gerandi og hver þolandi,
hvað sé ffumlag og hvað andlag. Upphaf
ljóðsins er svohljóðandi:
Dropi vatns í olíuflekki
Olíudropi í vatnsflaumi
Hvað nálgast eiginlega hvað
í þessum seguldansi?
Tek ég þessi dansspor
Eða taka þau mig?
Slíkar heimspekilegar vangaveltur eru
mjög algengar í ljóðum Sigurðar Páls-
sonar, hann er sífellt að minna á að ekki
beri að ganga að neinu sem gefhu, okkur
ber að efast um gildi alls og vera reiðu-
búin að breyta viðhorfum okkar og
gildismati. í ljóðinu „Hið ósýnilega“ I
gagnrýnir skáldið þá ofuráherslu sem lögð
er á hið sýnilega í dag: „En hið ósýnilega
ósýnanlega/Er líka til/Örsmæðin litn-
ingarnir/Óendanleikinn/Bakvið/Undir/
Y fir/Er líka til“. Þetta er þörf ábending til
nútímafólks, sannindi sem ætíð ber að
hafa í huga.
Manneskjan er Sigurði einnig stöðugt
umhugsunarefhi og það á líka við um
þessa nýjustu bók hans. Ljóð hans geyma
mörg hver eftirminnilegar athuganir á
mannlegu eðli. Vel og frumlega er ort um
manninn í stórborginni í ljóði í fyrsta
hluta bókarinnar sem heitir „1 borgar-
frumskógi“. Þar er nútímamönnum lýst
sem rótslitnum trjám sem gengur ekkert
ofvel að skjóta rótum í borginni. 1 upp-
hafi annars ljóðs er þessi kostulega mynd
dregin upp:
Er ennþá líf í sverðinum?
Trosnaðar rætur skakldappast
í ófríðum íþróttaskóm
Pókersvipur eina íþróttin
Skýtur ekki rótum hér
Hnyttilegur mannskilningur kemur
ffam í ljóðinu „Himnastigi“. Ljóðið hefst
á bernskuminningu þar sem ljóðmæl-
andi liggur á eldhúsgólfinu fimm ára
gamall og uppgötvar „nýtt sjónarhorn“
er hann virðir fyrir sér fætur kvennanna:
Löngu síðar skildi ég
Að manneskjan er dragspil
Emjandi harmonikka
Þanin af þrá
Milli jarðar og himins
Himnastigi
Alla leið frá ökkla
Sjónarhorn Sigurðar á manninn er
nokkuð fjölbreytt, stundum skoðar
hann hann úr nokkurri fjarlægð líkt og
hlutlaus áhorfandi t.d. fylgist hann með
erfiðum samskiptum kynjanna í ljóðinu
„Samskipti“, stundum er hann þátttak-
andi eins og í prósaljóðinu „Miðja vega“
sem getið var um hér að framan. Sum
ljóða hans lýsa persónulegri reynslu en
hafa jafnframt miklu víðari skírskotun.
Sem dæmi má nefna ljóð VI í bálki er
nefnist „Þýtt úr þögn“. í því lýsir ljóð-
mælandinn þeirri nöturlegu lífsreynslu
að vera búinn að gleyma hvar fjöll
bernskunnar voru í upphafi. Hann sem
hélt að þau gætu aldrei haggast.
Það er ljóst af ljóðum Sigurðar Páls-
sonar að hann skoðar heiminn af æðru-
leysi og lýsir bæði neikvæðum og já-
kvæðum hliðum hans. Ádeila hans er
hófsöm og án stóryrða, stundum gam-
ansöm en oftar þó alvarleg. Greinileg
158
www.mm.is
TMM 1998:3