Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Qupperneq 6

Massimo Rizzante
Saga mannkynsins er aðeins
samtímasaga
Viðtal við José Saramago
Portúgalski rithöfundurinn José Saramago hlaut Bókmenntaverðlaun
Nóbels 1998, en það var tilkynnt í Stokkhólmi þann 8. október síðastliðinn.
Hann hefur skrifað ein þrjátíu verk: ljóð, leikrit, skáldsögur og ritgerðir og
hefur undanfarin tuttugu ár verið talinn sá höfundur portúgalskur sem hef-
ur átt mestan þátt í að hleypa nýju lífi í portúgölsku skáldsöguna.
Nýverið birti franska bókmenntatímaritið L’Atelier du roman ítarlegt
viðtal við Saramago. Viðtalið tók ítalski bókmenntafræðingurinn Massimo
Rizzante, sem kennir bókmenntir við háskólann í Feneyjum. Hér er það birt
með góðfúslegu leyfi tímaritsins og Rizzante.
Massimo Rizzante: Mig langar að byrja á því að spyrja þig út í köllun þína til
að verða skáldsagnahöfundur. Flestir lesenda þinna í Evrópu vita ef til vill
ekki að þú hófst feril þinn sem rithöfundur með því að skrifa skáldsögu,
Terra dopecado (Jörð syndarinnar), sem kom út árið 1947. Hvað varðar þá
skáldsögu þá kemur það aftur og aftur fram í æviágripum um þig að ‘síðar
hafi höfundurinn afneitað henni’. Önnur skáldsaga þín, Manual depintura e
caligrafta (Handbók um málaralist og skrautritun) kom út þrjátíu árum síð-
ar, árið 1977. Hvernig stóð á þessari löngu þögn? Og hvaða fagurfræðilegu
ástæður lágu að baki því að þú hafnaðir skáldsögunni og snerir þér síðan að
henni aftur?
José Saramago: Byrjum á köllun minni sem skáldsagnahöfundar. Þetta er
árið 1947. Ungur maður sem ekki hefur hlotið neina háskólamenntun, sem
hefur legið á almenningsbókasöfnum og spænt í sig bækur, skrifar skáldsögu
sem hann kallar A Viuva (Ekkjan). Fyrir kraftaverk finnur hann útgefanda
sem leggur til við hann að hann breyti titlinum í Terra do pecado, þar sem
fyrri titillinn þótti ‘ekki nógu sölulegur’. Höfundurinn ungi er hæstánægður
með að bók hans verði gefin út og gefur samþykki sitt. Skáldsagan hlýtur þær
4
www.mm.is
TMM 1998:4