Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Page 7

SAGA MANNKYNSINS ER AÐEINS SAMTÍMASAGA
móttökur sem hún á skilið, það er að segja engar, en ungi höfundurinn tekur
aftur til starfa og skrifar aðra sögu, Claraboia (Greið leið), sem aldrei er gefin
út. Tuttugu ár liðu síðan í þögn, eða fram til ársins 1966, þegar út kom ljóða-
bókin Os Poemaspossiveis (Möguleguljóðin). Þannig er forsaga mín sem rit-
höftmdar.
Það er því hæpið að tala um ‘köllun til að verða skáldsagnahöfundur’, ekki
síst vegna ljóðabókarinnar sem kom út árið 1966. Enn liðu ellefu ár þangað
til höfundurinn, sem þá var mun yngri en áður, taldi sig ráða við það að
glíma við eiginlega skáldsögu. Hvers vegna þessi langa þögn? Vegna þess að
eftir að hafa skrifað Claraboia áttaði ég mig á því að ég hafði ekkert áhugavert
fram að færa. Fagurfræðilegar ástæður þessarar höfnunar? Ástæðurnar eru
ekki fagurfræðilegar, heldur einfaldlega þær að Terra do pecado var skrifuð af
annarri manneskju, einhvers konar öðrum mér sem varð eftir í tímanum, í
fortíðinni. Ástæðan fyrir því að ég sneri mér síðan aftur að skáldsögunni var
sú að ljóðin sem ég skrifaði leiddu mig þangað: þau voru hugleiðingar, hug-
takabundin, stundum lýsandi.
M.R.: Aðalpersónan í Manual depintura e caligrafia hættir að fást við mynd-
list og hellir sér í bókmenntirnar sem hún telur vera annað form þekkingar.
Ert þú þeirrar skoðunar að skáldsagan sé þekkingarform? Og hvað felst í því?
J.S.: Rétt er það, aðalpersóna þessarar bókar hættir að fást við myndlist, en
hann snýr sér aftur að henni eft ir að hafa spreytt sig á annars konar tjáningar-
formi: ritstörfum.
Þekkingarformin eru sennilega óendanlega mörg, og þar af leiðandi er
ekki hægt að útiloka skáldsöguna, síst af öllu nú á tímum þegar í henni mæt-
ast jafn ólíkir straumar og ljóðlist, leiklist, ritgerðir, heimspeki og vísindi,
sem gera skáldsöguna að bókmenntavettvangi (ég segi vettvangi, ekki grein)
sem getur tjáð visku, alheimssýn, rétt eins og tilfellið var (og þá tek ég tímann
og snilldina með í reikninginn) með hina miklu klassísku ljóðlist fornaldar.
M.R.: Ert þú þeirrar skoðunar að eitthvað sérstakt geri skáldsögu að skáld-
sögu?
J.S.: Ég er þeirrar skoðunar að til þess að skáldsaga haldi áfram að vera skáld-
saga verði hún að hætta að vera... skáldsaga: það er að segja að hún verði að
opna sig fyrir því sem er ólíkast henni. Hvað mig varðar, sem skáldsagnahöf-
und, þá langar mig að komast sem næst byggingu ljóðs, sem er í efnislegu
jafnvægi en þó í sífelldri útþenslu.
TMM 1998:4
www.mm.is
5