Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Side 16

MASSIMO RIZZANTE
allt sem skrifað er, narsissískar, sjálfhverfar æfingar, en öfugt við það sem al-
mennt er talið er hann Narkissos ekki alltaf jafn hrifinn af eigin spegil-
mynd...
M.R.: Síðasta skáldsaga þín ber titilinn Ensaio sobre a cegueira (Ritgerð um
blindu). Hún gerist í borg sem ekki er nefnd, í landi sem er heldur ekki nefnt
og í upphafi sögunnar nemur bifreið staðar á rauðu ljósi. Þegar umferðar-
ljósið skiptist yfir á grænt fer bíllinn ekki af stað. Bílstjórinn er „bilaður“.
Hann varð skyndilega blindur. Blinda hans er smitandi og brátt eru allir
komnir með þessa ókunnu farsótt. Hér er á ferðinni öflug skáldsöguhug-
mynd, eins og ævinlega í bókum þínum, en þú ert engu að síður tortrygginn
út í hið „skáldsögulega", gagnvart meðölum skáldsögunnar (söguþræði,
spennuþætti...). Raunar kallar þú skáldsögur þínar oft öðrum nöfnum, rit-
gerð, frásögn, handbók, minnisblöð.
J.S.: Ég læt mér nægja að meginhugmyndin sé, svo ég noti þitt mjög svo vin-
samlega orðalag, „öflug skáldsöguhugmynd“, svo öflug að hægt sé að komast
af með sem minnst af aukameðulum, svo sem lýsingum og áhrifsbrögðum.
Ég vonast til þess að lesandinn missi ekki sjónar á undirstöðum byggingar-
innar, bindiefninu. Ég hef til dæmis aldrei haft áhuga á því að lýsa útliti per-
sóna nákvæmlega. Það sem máli skiptir fyrir mig, er að persónan sé í
samræmi við byggingu skáldsögunnar. Ég ímynda mér að ákvörðun mín að
hafa skáldsögur mínar með titlum sem minna meira á fræðsluefni en skáld-
skap sé sprottin af þessari þörf fyrir að vera nákvæmur. Ég hef stundum sagt
að ég sé ekki rithöfundur, heldur ritgerðahöfundur sem hafi nauðugur vilj-
ugur leiðst út í að skrifa skáldsögur vegna þess að hann gat ekki skrifað
ritgerðir...
M.R.: Persónurnar í Ritgerð um blindu eru nafnlausar. Lentir þú í einhverjum
tæknilegum erfiðleikum í sögunni vegna þessa nafnleysis þeirra?
J.S.: Já, í fyrstu. Þó freistaði það mín aldrei að nefna þær. Auk þess fannst mér
það út í hött að fylgja þeim vana að nefna persónurnar við þær óvenjulegu
kringumstæður sem ég kom þeim í. Hvaða tilgangi hefði það þjónað að kalla
lækninn Francisco, eða stúlkuna með reyklituðu gleraugun Mariönu? Þó
verður að segjast eins og er, að algert nafnleysi er óhugsandi, því þá myndi
frásögninni ekki vinda fram, hún myndi koðna niður. Satt er það að læknir-
inn er nafnlaus, en það að titla hann lækni er á vissan hátt að nefna hann.
Þetta er eins og að læsa dyrum, fleygja lyklinum og spenna dyrnar síðan upp
aftur með kúbeini...
14
www.mm.is
TMM 1998:4