Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Page 60

JÓN VIÐAR JÓNSSON
Freymóði Jóhannessyni listmálara og Ólafi Þorgrímssyni lögíræðingi
bandamaður Haralds, sem réð lögum og lofum í stjórninni. Ábyrgðar-
mönnunum lánaðist ekki það ætlunarverk sitt að koma fjárhag leikhússins á
réttan kjöl, og á aðalfundi sumarið 1933 tók L.R. aftur við rekstri þess. Þá
gekk Lárus Sigurbjörnsson til samstarfs við hinn gamla valdakjarna félagsins
og var kjörinn formaður. Haraldur Björnsson taldi sig hins vegar hafa verið
sviptan völdum og settan út í kuldann.21
Þessar aðstæður er nauðsynlegt að hafa í huga í sambandi við dvöl Gunn-
ars R. Hansens hér veturinn 1934-35. Erjurnar voru sem sé hin raunverulega
orsök þess, að hann var kvaddur hingað og sjálfum tókst honum ekki að
sniðganga þær með öllu. Lárus Sigurbjörnsson dregur heldur enga dul á það,
hver tilgangurinn sé, í bréfi sem hann ritar Gunnari í júlímánuði 1934.22 Þar
segir hann félagið vanta leikstjóra „eða öllu heldur, við erum með of marga,
sem geta ekki komið sér saman. Leikhúsið er í stöðnunarhættu og því höfum
við í stjórninni rætt í alvöru hvort ekki sé hyggilegast að ráða erlendan leik-
stjóra næsta leikár. Eftir samtal við góðan vin minn, Halldór Laxness, og Lár-
us Ingólfsson, sem þér þekkið auðvitað, hefur mér orðið hugsað til yðar.
Viljið þér eða getið tekið þetta verkefni að yður?“ Síðan telur Lárus upp sjö
eða átta leikrit sem ákveðið hafi verið að flytja. Með Lárusi í stjórninni voru
þau Brynjólfur Jóhannesson og Marta Indriðadóttir, og ljóst að stjórnin stóð
sameinuð að þessari málaleitan.
Gunnar brást vel við bón Lárusar. Honum líst í svarbréfi sínu mjög vel á
verkefnavalið, sem sýni metnað, þó að honum sé til efs, að raunhæff sé að
hyggja á flutning svo margra verka á einum vetri. Hann leggur áherslu á, að
hann þurfi sjálfur góðan tíma til að kynna sér verkin, undirbúa sviðsetningu
og gera uppdrætti að leiktjöldum og búningum. Hann kveðst ekki munu
koma til íslands til að fúska, heldur ætli hann sér að skila þar jafngóðu verki
og hann myndi gera í Danmörku. Hann viti af eigin reynslu frá 1927, hversu
tímafrek og erfið öll undirbúningsvinna er, því að úrval í verslunum Reykja-
víkur er svo lítið, að menn verða að útbúa flesta hluti sjálfir. Að endingu þarf
auðvitað að ná samkomulagi um kaup og kjör; honum þykir tilboð for-
mannsins heldur lágt miðað við það sem hann á að venjast heima fyrir. Á því
strandaði þó ekki og allt var klappað og klárt með laun Gunnars, þegar hann
sigldi norður Eyrarsund áleiðis til íslands í septemberbyrjun 1934.
Nokkrum dögum eftir komuna til Reykjavíkur segir hann vini sínum,
Gunnari Krogh-Lund, helstu tíðindi úr leikhúslífinu:
Það er plottað í öllum hornum - Drottinn minn! hvað hægt er að
plotta í litlum bæ, lágkúran er botnlaus! En ég glotti nú bara enn með
sjálfum mér; ekki þar fyrir, það má vel vera að þau eigi eftir að velgja
58
ww w. mm. is
TMM 1998:4