Tímarit Máls og menningar - 01.12.1998, Qupperneq 111

LEIÐINLEGT ER MYRKRIÐ
lega heyrn við aðgerðina heldur verði áfram heyrnarskert. Nei, þótt aðgerðin
færði þeim fulla heyrn, segir Crouch, skiptir mestu máli að máltaka er að-
göngumiði að samfélagi. Öll samfélög eru í sjálfu sér jafngild. Samfélag heyr-
enda er á engan hátt merkilegra eða fullkomnara en samfélag heyrnarlausra
sem á sér ríkulega sögu að baki, vandað táknmál og flókið kerfi gilda og við-
miða sem meðal annars hampa lífi heyrnleysingjans. „Fötlun“ er hins vegar
stimpill, tilbúinn af meðal-Jóninum til öðrunar og útilokunar. Crouch telur
einn helsta kost samfélags heyrnleysingja þann að ljá þeim, sem ella hefði
verið útskúfað, sess og sjálfsvirðingu. Mætti jafnvel draga þá ályktun af máli
hans að rétt væri að skera á heyrnartaugina fyrir máltöku hjá þeim heyrandi
börnum sem ættu, vegna félagslegs uppruna síns eða aðstæðna, á hættu að
dæmast til jaðarvistar í samfélagi heyrenda; í hinu samfélaginu ættu þau
meiri kost á að skapa sér hlutgengi og öðlast reisn. Það að ákveða heyrn
barna eða heyrnarleysi fyrir máltöku (þegar börnin eru hvort sem er ekki eitt
né neitt) er enda ekki annað en einföld „ákvörðun um aðild að samfélagi11.
Þetta er póstmódernismi.
2.2. Önnur ábendingarskilgreining
Þröstur Helgason, blaðamaður á Morgunblaðinu, hefur verið svo elskulegur
að birta þrjár hugvekjur á liðnum mánuðum í póstmódernískum anda.
Mega þær verða áttavilltum til vegsagnar.
í fyrstu hugvekjunni12 upplýsir Þröstur okkur um hvernig öll alvörufræði
viðurkenni nú orðið þá staðreynd að enginn veruleiki sé til nema textaheim-
urinn; öll merking sé löngu farin „á flot“. Að ætla sér að fanga táknmiðin, það
er einhverja skírskotun táknanna, sé eins og að reyna að „veiða lax með ber-
um höndum.“ í „bókmenntakreðsunum" sé þessi skilningur löngu orðinn
viðtekinn. „Sumar húmanískar fræðigreinar hafa sömuleiðis tekið honum
fagnandi sem nýrri þekkingarvídd", segir Þröstur, „en hinar, sem þjást af
skerandi raunvísindakomplex“ (líklega bresk-bandarísk heimspeki, sálfræði
og önnur utangáttafræði) „hafi sett honum fótinn [svo!] fyrir dyrnar“. Þó er
bót í máli að leiðrétting þessa er væntanleg úr óvæntri átt því að raunvísinda-
menn munu „fyrr eða síðar“ (spádómsorð Þrastar) verða að hleypa „túlkun-
inni og fylgifiskum hennar inn í kreðsur sínar“, jafnvel þótt hún sé vissulega
„ógnun við veldi þeirra yfir orðræðu sannleikans". Já, þá verður nú gaman að
lifa, má skilja á höfundi: hver fræðigrein og samfélagskimi lokuð inni í sínum
textaveruleika og draumsýnin um almenn sannindi um heiminn sem við
byggjum farin veg allrar veraldar.
í annarri hugvekjunni13 birtist okkur skáldleg og söguleg sýn á þróunina
frá algildisglópsku til afstæðis: Eftir fall frumsagnanna („grands récits“)
„stendur gríðarmikið tóm sem við berjumst við að fylla í með endalausum
TMM 1998:4
www.mm.is
109