Náttúrufræðingurinn - 2010, Page 139

139
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Ýmsar rannsóknir hafa sýnt fram
á að afrán sjófugla getur verið tals-
vert á ákveðnum aldurshópum fiska.
Við Noreg hefur verið bent á að
lundi taki 5–15% af síldarseiðum
(Clupea harengus) og afrán skarfa á
eins og tveggja ára þorski (Gadus
morhua) og ufsa (Pollachius virens)
getur verið um 20% af stofnstærð.12
Við Ísland hafa rannsóknir sýnt fram
á að afrán dílaskarfs á þriggja ára
skarkola (Pleuronectes platessa) getur
numið um 40% af stofnstærð24,25 og
loðnuát sjófugla getur verið um 8%
af áætlaðri stofnstærð.26,27 Búast má
við að neikvæð áhrif af afráni sjó-
fugla séu mest þegar það beinist að
tiltekinni bráð og stofnstærð hennar
er í lægð. Þegar á heildina er litið
er þó yfirleitt talið ólíklegt að át sjó-
fugla hafi mælanleg neikvæð áhrif á
nytjafiska.12
Fæða íslenskra sjófugla
Á Íslandi verpa 24 tegundir sjó-
fugla (1. tafla). Tegundalistinn er þó
breytilegur og sem dæmi eru litlar
líkur taldar á því að haftyrðill eigi
ennþá heima á listanum en síðustu
ár hefur varp fjallkjóa (Stercorarius
longicaudus) hafist hér á landi.15,28
Lundastofninn er talinn stærsti stofn
íslenskra sjófugla en aðrar tegundir
með um eða yfir eina milljón ein-
staklinga eru fýll, langvía, stuttnefja,
álka og rita. Aðrir stórir stofnar eru
æðarfugl, kría, stormsvala og sjó-
svala með yfir 100 þúsund einstak-
linga, og einnig má nefna stofn súlu
en vegna stærðar fuglsins er lífmassi
stofnsins umtalsverður (1. tafla).
Þegar horft er til fjölda íslenskra
sjófugla vekur athygli að upplýs-
ingar um fæðu flestra tegunda eru
litlar. Greina má handbærar upp-
lýsingar um fæðu sjófugla hér við
land í tvo flokka. Í öðrum flokknum
Vetur
– Winter
Vor
– Spring
Sumar
– Summer
Haust
– Autumn
Vetur
– Winter
Vor
– Spring
Sumar
– Summer
Haust
– Autumn
ICES-svæði – ICES subareas a) b)
I, IIa,b Barents- og Noregshaf
– Barents and Norwegian Seas 15,1 22,8 26,8 27,3 10,5 15,2 17,0 17,0
Va, XIVa,b A-Grænland og Ísland
– E. Greenland and Iceland 21,4 33,9 38,6 33,1 15,3 20,3 20,6 19,9
IV, VII
Norðursjór og Ermarsund –
North Sea and English
Channel
8,9 8,3 8,8 8,8 7,1 6,8 6,9 7,0
III
Eystrasalt, Skagerrak og
Kattegat – Baltic, Skagerrak
and Kattegat
10,2 9,8 3,9 5,8 11,2 11,1 5,1 7,0
Vb, VI
Færeyjar og V-Bretland
– Faeroes and W. United
Kingdom
10,3 12,6 13,2 13,6 7,6 9,3 9,5 9,5
VIII, IX, X
Frakkland, Spánn og
Asoreyjar – France, Iberia and
Azores
1,3 2,1 1,0 1,4 2,2 1,3 0,9 0,9
Samtals – Total 67,1 89,5 92,4 90,1 53,9 64,0 60,0 61,4
NAFO-svæði – NAFO subareas
0 A-Baffinsland
– Eastern Baffin Island 0 4,6 4,6 3,8 0 4,7 4,7 3,4
1 V-Grænland
– West Greenland 19,6 117,6 115,6 19,6 8,1 23,2 20,8 8,1
2 & 3
A-Nýfundnaland og
Labrador – East Newfoundland
and Labrador
110,9 23,8 21,2 128,7 21,7 8,1 5,7 23,9
4
St. Lawrenceflói & Scotian-
grunn – Gulf of St. Lawrence
and Scotian Shelf
2,0 3,7 4,4 4,3 1,6 3,7 3,1 3,5
5 Maine-flói – Gulf of Maine 0,9 18,9 3,5 10,0 1,0 4,2 2,7 3,4
6 Langa-eyja að Hatterashöfða
– Long Island to Cape Hatteras 2,6 3,6 3,6 6,0 1,6 2,4 2,4 3,7
Samtals – Total 136,0 172,2 152,9 172,3 34,1 46,4 39,5 46,0
2. tafla. a) Áætlaður fjöldi sjófugla á N-Atlantshafi (milljónir einstaklinga3). b) Áætlaður lífmassi sjófugla á N-Atlantshafi (þúsundir tonna3).
– a) Approximate numbers of seabirds (millions of individuals) occupying ICES and NAFO areas in winter, spring, summer and autumn.3
b) Approximate biomass (tonnes x 1000) of seabirds occupying ICES and NAFO subareas in winter, spring, summer and autumn.3
79 1-4#loka.indd 139 4/14/10 8:52:21 PM