Náttúrufræðingurinn - 2010, Síða 140

Náttúrufræðingurinn
140
eru rannsóknir þar sem sýnastærð-
ar er getið og gefið upp hvenær
söfnun sýna fór fram, og aðferðir
standast auk þess önnur vísindaleg
viðmið. Í hinn flokkinn eru settar
tilfallandi upplýsingar, svo sem úr
óbirtum námsritgerðum og hand-
bókum eða stakar innlendar athug-
anir á fæðu sjófugla þar sem ekki er
gerð nánari grein fyrir hvernig upp-
lýsinganna var aflað. Ennfremur er
getið erlendra rannsókna á fæðu
sjófuglategunda sem hér verpa og
geta að einhverju leyti átt við hér.
Aðeins er fjallað um slíkar athug-
anir ef sérstök ástæða er til, en þess
má geta að upplýsingar um fæðu
sjófugla í íslenskum uppsláttarrit-
um eru í sumum tilfellum villandi
eða rangar.
Vísindalegar athuganir
á fæðu íslenskra sjófugla
Heildstæðustu mynd af fæðu
íslenskra sjófugla er líklega að finna
fyrir toppskarf og dílaskarf. Árin
1996 til 2000 var sýnum safnað
vítt og breitt um landið á öllum
árstímum. Niðurstöðurnar voru
þær að toppskarfur gaf ungum
sínum næstum eingöngu sandsíli
(Ammodytes marinus) en fullorðnu
fuglarnir tóku auk þess marhnút
(Myoxocephalus scorpius) og sprett-
fisk (Pholis gunnellus) á varptíma.
Á Vesturlandi óx hlutur ufsa og
marhnúts í fæðunni eftir því sem
á leið veturinn en hlutdeild sand-
sílis minnkaði að sama skapi. Á
Norðurlandi var fæða fullvaxinna
toppskarfa að hausti aðallega mar-
hnútur, þorskur og ufsi.24,25
Á varptíma var fæða dílaskarfs
við landið vestanvert aðallega mar-
hnútur en einnig komu sprettfisk-
ur, þorskur, flatfiskar (Pleuronecti-
formes) og hrognkelsi (Cyclopterus
lumpus) fyrir í umtalsverðu magni.
Að haustlagi og fram á vetur óx
mikilvægi marhnúts í fæðu díla-
skarfa við Vesturland. Fyrir norð-
an land var fæðan bæði haust og
vetur aðallega marhnútur en helsta
aukafæðan var þorskur. Við Austur-
land var marhnútur um helmingur
fæðu dílaskarfa að hausti og vetri
en flatfiskar, þorskur og krabbar
(Hyas spp.) skiptu einnig máli sem
fæða.24,25
Vetur
– Winter
Vor
– Spring
Sumar
– Summer
Haust
– Autumn
Samtals
– Total
ICES-svæði – ICES subareas
I, IIa,b Barents- og Noregshaf – Barents and Norwegian Seas 270 360 570 450 1650
Va, XIVa,b A-Grænland og Ísland – E. Greenland and Iceland 380 470 690 530 2080
IV, VII Norðursjór og Ermarsund – North Sea and English Channel 180 170 220 180 750
III Eystrasalt, Skagerrak og Kattegat – Baltic, Skagerrak and Kattegat 270 250 140 160 810
Vb, VI Færeyjar og V-Bretland – Faeroes and W. United Kingdom 190 220 290 240 950
VIII, IX, X Frakkland, Spánn og Asoreyjar – France, Iberia and Azores 40 20 30 20 110
Samtals – Total 1340 1490 1940 1580 6350
NAFO-svæði – NAFO subareas
0 A-Baffinsland – Eastern Baffin Island 0 100 130 60 300
1 V-Grænland – West Greenland 230 670 1110 230 2240
2 & 3 A-Nýfundnaland og Labrador – East Newfoundland and Labrador 730 230 180 800 1940
4 St. Lawrenceflói & Scotian-grunn – Gulf of St. Lawrence and Scotian Shelf 50 70 80 60 250
5 Maine-flói – Gulf of Maine 20 75 100 40 230
6 Langa-eyja að Hatterashöfða – Long Island to Cape Hatteras 40 50 60 60 200
Samtals – Total 1070 1190 1650 1260 5160
3. tafla. Áætlað át sjófugla á sjávarfangi í N-Atlantshafi (þúsundir tonna3). – Approximate food consumption (tonnes x 1000) by
seabirds occupying ICES and NAFO subareas in winter, spring, summer and autumn.3
79 1-4#loka.indd 140 4/14/10 8:52:21 PM