Skáldskaparmál - 01.01.1994, Side 39

Skáldskaparmál - 01.01.1994, Side 39
Aðrir áheyrendur — önnur saga? 37 slær í sundur spjót hans með mykireku. Eftir að Jökull hefur særst á ristinni af spjóti Þorkels og reynt bitleysi sverðs síns stendur Svartur yfir honum með reidda rekuna, tilbúinn að slá, svo að Jökull sér þann kost vænstan að ríða brott! Það er ekki fyrr en eftir að þessar deilur eru komnar af stað að Bergur kemur til sögunnar, gervilegur maður og fríður sýnum, ásamt Döllu konu sinni en um hana er sagt að hún „var kvenna vænst og kynstór og kvenna högust á alla hluti.“ (33:656) Þau hjón eru m.ö.o. nokkuð ólík Bergi og frillu hans í Vatnsdœla sögu. Báðar sögurnar greina síðan frá brúðkaupi um vetur í Vatnsdal þar sem andstæðum fylkingum slær saman. Aðdragandi veislunnar, tilhögun boðsins og upphaf illinda er þó með sínum hætti í hvorri sögu. í Vatnsdalu er brúðkaupið haldið hjá Skíða í Vatnsdal. Brúðguminn er úr Víðidal og hefur boðið þeim Finnboga og Bergi, án þess að ástæða boðsins sé tilgreind, en Ingimundarsonum er boðið vegna þess að brúkaupið þykir „eigi með fullum sóma nema þér komið“ (32:1882) eins og Skíði segir í boðsorðum sínum. A brúkaupsdaginn er veðrátta „eigi algóð og illt yfir Vatnsdalsá" (32:1882) en Bergur sýnir krafta sína og ofurkapp með því að bera fólk yfir ána í miklu frosti og kemur því allur frosinn utan í vel kyntan skálann að Skíða. Andstæðurnar á milli frosts og funa, úti og inni, koma líka fram í Bergi sem er heitt í hamsi í veislunni þó að klæðin séu frosin á honum. Andspænis þessum grófleika stendur lítillæti Þorsteins sem gengur um beina í veislunni þó að hann sé þar mestur virðingarmaður og eigi að sitja í öndvegi gegnt Finnboga. Þar kemur að Bergur hrindir Þorsteini til að komast að eldinum og ekki stendur á viðbrögðum hjá Jökli, sem bregst við móðgunum fyrir hans hönd og sér um að gera það sem sæmir ekki hinum vinsæla goða: lýstur Berg með ættarsverði þeirra bræðra, Ættartanga. A meðan nýtur Þorsteinn virðingar sinnar og býður síðan fébætur fyrir bráðlæti Jökuls. Þannig gegnir Þorsteinn hlutverki hins lítilláta og sanngjarna dómara og goða sem er stórlátur af búi sínu en Jökull sér um mannleg viðbrögð fyrir hönd bróður síns. Til að undirstrika samstöðu þeirra má benda á að Jökull hefur ættarsverð þeirra beggja að vopni og segist vera að verja goða þeirra Vatnsdæla, þ.e. hið opinbera hlutverk bróður síns, en Þorsteinn talar um bráðræði Jökuls bróður síns. Til bóta fyrir högg Jökuls býðst Þorsteinn til að lítillækka sig með því að ganga undir jarðarmen á Húnavatnsþingi en hættir við þegar Bergur móðgar hann með því að segja: „Svínbeygði eg nú þann sem æðstur var afVatnsdælum.“ (33:1883)22 Við þessi orð neitar Þorsteinn að ganga lengra og stefnir í fúllan fjandskap þannig að Finnbogi skorar Þorstein á hólm og Bergur Jökul. Hér er athyglisvert að Þorsteinn hefur hingað til látið átölulaust þó að Bergur hafi fyrst ekki virt valdsvið 22 Orð Bergs minna á orð Hrólfs kraka þegar hann laeturAðils Svíakonung beygja sig eftir hringnum Svíagrís: „Svínbeygða ek nú þann sem Svíanna er ríkastur.“ (bls. 79 í 2. bindi Fomaldarsagna Norðurlanda, útg. af Guðna Jónssyni og Bjarna Vilhjálmssyni, Bókaútgáfan Forni, Reykjavík 1944.) Snorri Sturluson tekur sama tilsvar upp í 54. kafla Skáldskaparmála: „Svínbeygt hef eg nú þann er ríkastur er með Svíum!“ Óvíst er um bein tengsl Vatnsdælu og Hrólfs sögu kraka og er allt eins líklegt að hér sé um almennari vísun í sagnahefðina að rseða.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216
Side 217
Side 218
Side 219
Side 220
Side 221
Side 222
Side 223
Side 224
Side 225
Side 226
Side 227
Side 228
Side 229
Side 230
Side 231
Side 232
Side 233
Side 234
Side 235
Side 236
Side 237
Side 238
Side 239
Side 240
Side 241
Side 242
Side 243
Side 244
Side 245
Side 246
Side 247
Side 248
Side 249
Side 250
Side 251
Side 252
Side 253
Side 254
Side 255
Side 256
Side 257
Side 258
Side 259
Side 260

x

Skáldskaparmál

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skáldskaparmál
https://timarit.is/publication/1141

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.