Skáldskaparmál - 01.01.1994, Page 76

Skáldskaparmál - 01.01.1994, Page 76
74 Armann Jakobsson og óvinir." (636-637) Hér kveður Sturla óvenju fast að orði, jafn orðvar og hann er jafnan. Sérstök áhersla er lögð á frækilega frammistöðu Halls Gissurarsonar. Hrottaskapur brennumanna er rækilega útmálaður. Sturla segir frá því að einn þeirra hjó hönd af Ketilbirni Gissurarsyni sem er barnungur og er kallaður sveinn til að undirstrika skepnuskap vegandans sem að auki notar tækifærið til að segja: „Skall þar einum og skyldi brátt meir.“ (638) Þessi ummæli verða til að magna ógeð lesenda á þessum ruddalega verknaði enda er ekki hetju háttur að limlesta og hæðast að smásveinum. Þannig verða orð Ara Ingimundarsonar einungis afskræming á mergjuðum tilsvörum hetja íslendingasagnanna. Þegar ljóst er að brennumenn fá ekki ráðið við menn Gissurar bera þeir eld að. Þá leggst Gissur á bæn og „bað fyrir sér á marga vega háleitlega til guðs, svo að eigi kvaðst hann slíkan formála heyrt hafa“. (638) Gissur tekur dauðanum ekki fagnandi eins og Njáll á Bergþórhvoli. Hann er hvorki píslarvottur né hetja heldur venjulegur maður af holdi og blóði sem kýs lífið fremur en dauðann, rétt eins og við flest sem nú lifum. Það er einmitt að þessu leyti sem persónur íslendinga sagna eru frábrugðnar hetjum flestra annarra fornsagna. Hvergi kemst Sturla nær Gissuri en þegar kemur að kveðjustund og hann lýsir skilnaði Gissurar og Gróu á þennan hátt: „Gissur fann þá á Gró að henni fannst mikið um skilnaðinn þeirra.“ (639) Með þessari stuttu og hlutlægu setningu nær Sturla fram meiri áhrifiim en þótt hann hefði skrifað hverja blaðsíðuna á fætur annarri af tilfinningavaðli. Ekki er síður innileg lýsing hans á dóttur sinni berfættri í náttserk einum. Ungur aldur hennar kemur fram, bæði beint og þegar sagt er frá „gullunum11 sem hún ætlar að hafa með sér úr brennunni. Hrifning hans er greinileg þegar hann kveður Ingibjörgu „mikla vexti“ og „skörulega". Kolbeinn grön, frændi Sturlu, bjargar Ingibjörgu Sturludóttur úr brennunni en Gróa ferst og Sturla gefur í skyn að henni hafi verið hrundið aftur í eldinn. Hefst nú heldur ömurleg frásögn þar sem áherslan er sem fyrr á hin ýmsu fórnarlömb voðaverksins. Þar er brugðið upp ýmsum svipmyndum: Af tíu ára drengsnáða sem hleypur til kirkju „og loguðu um hann línklæðin“ (639), af hinum aldna Arna beisk (banamanni Snorra) sem fellur. við og ráðast þá brennumenn margir að honum og höggva og af Þórólfi frá Þverá, munknum berfætta sem kelur við að hjálpa Halli Gissurarsyni. Hallur er brjóstumkennan- legur þar sem hann hleypur fáklæddur úr brennunni án þess að líta til hægri eða vinstri og höggva þá brennumenn í höfuð honum og fyrir neðan kné „svo að nær tók af.“ (639) Síðan segir frá því að kuldi kemur í sár hans og hann nánast frýs til bana. Þegar skálinn hrynur verða þar undir tveir aðrir synir Gissurar og „snauðir menn“ kafna í gestahúsi. Harmleikurinn er svo fullkomnaður þegar maður er höggvinn við kirkjuna svo að „hraut blóðið allt á kirkjuna.“ (640) Það er ekki í fyrsta skipti sem ofbeldismenn flekka hús Guðs með blóði. Sturla segir frá slíkri vanvirðu eingöngu til að lýsa vanþóknun sinni á tilgangslausu ofbeldi Sturlungaaldar. Ófriður þessi stríðir gegn lögum Guðs og það er sýnt á þennan táknræna hátt. Samkvæmt Sturlu ferst „hálfur þriðji tugur manna“ í brennunni. Einn lifir þó
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212
Page 213
Page 214
Page 215
Page 216
Page 217
Page 218
Page 219
Page 220
Page 221
Page 222
Page 223
Page 224
Page 225
Page 226
Page 227
Page 228
Page 229
Page 230
Page 231
Page 232
Page 233
Page 234
Page 235
Page 236
Page 237
Page 238
Page 239
Page 240
Page 241
Page 242
Page 243
Page 244
Page 245
Page 246
Page 247
Page 248
Page 249
Page 250
Page 251
Page 252
Page 253
Page 254
Page 255
Page 256
Page 257
Page 258
Page 259
Page 260

x

Skáldskaparmál

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skáldskaparmál
https://timarit.is/publication/1141

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.