Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Síða 39

LESIÐ Í TERRA NOSTRA
39
að leyfa ólíkum kynþáttum og menningu að njóta sín. Í þessum tilgangi
beitir Fuentes því listbragði að sjá aðskilin söguleg tímaskeið og menn-
ingarheima samtímis í einni bók sem krefst þess að lesendur geri söguna
upp og Terra nostra vísar þeim á lykilinn að slíku uppgjöri.
Eftir Terra nostra hélt Fuentes áfram að skrifa eins og tíminn og sagan
hefðu ekki verið gerð upp enda verður það kannski aldrei gert í eitt skipti
fyrir öll. Það breytir ekki því að þjóðir heims eiga óuppgerðar hefðir.
Þegar svokallaður nútími gekk loks í garð hér á landi vorum við Íslendingar
ótrúlega fljótir að kasta fortíð okkar fyrir róða. Nú heyrist það tíðum að
menn eigi að líta aftur til hefðarinnar, en þeir sem slíkt boða hafa í raun
enga hugmynd um hvernig fara skuli að því að endurlífga hana. Að endur-
lífga hefðir er að finna þeim nýjan stað við breyttar aðstæður. Það má
vissulega rekja mikið af vegferð okkar Íslendinga á tuttugustu öld til hug-
sjóna sem nú hefur fjarað undan. Þessar hugsjónir voru ekki allar vænlegar
til langlífis en þær tengdu okkur stærri heildum og öðrum víddum. Á
tímum þegar allt miðast við hagfræðileg viðmið er hætt við að þorra fólks
finnist það eigi ekki hlutdeild í þjóðlífinu. Þegar svo er komið er þörf á
endurnýjun. Kannski lýsir bók eins og Terra nostra því hvernig má sjá í lífi
þjóðarinnar mótvægi við hina þröngu og einskorðandi efnahagslegu sýn
sem virðist til lítils annars fallin en draga úr okkur mátt. Sú saga sem sagn-
fræðin fjallar um fjarlægist okkur stöðugt en mannkynssagan sem söguleg
skáldsaga, eins og Terra nostra birtir, færir hana til okkar og gerir okkur
kleift að endurmeta hana á skapandi hátt.
A BSTR AC T
An interpretation of Terra nostra by Carlos Fuentes
The aim of this article is to give a thematic overview of the novel Terra nostra by
the Mexican writer Carlos Fuentes. This is a very complicated novel, and some-
times deliberately confusing so any effort to gauge a meaning from it will of
course be debated. The main thesis here is that it is possible to unlock the afore-
said meaning by looking at the way Fuentes uses the contrary viewpoints of myth
and history to fertilise each other so as to make the novel something more than
each of these viewpoints has to offer by itself. The article’s main contribution to
literary studies on Fuentes works is to argue that he manages by this combination
to give modern times its sorely wanted myth where tradition and an open future