Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Page 155

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Page 155
KYNLÍFSPÍSLIR BESS Í BREAKING THE WAVES 155 út í skóginn þar sem hinir og þessir, bæði menn og dýr, biðja um að fá eitt- hvað af því sem hún er með, og hún gefur þeim smám saman allt sem hún á, meira að segja fötin utan af sér. En sagan endar vel: stelpan giftist prinsi í lokin enda er hún búin að sanna hversu góð hún er. Lesendur ævintýra geta oftast átt von á góðum endi. Góð og óeigingjörn stúlka á skilið að fá prinsinn, en vond og eigingjörn stúlka á hins vegar ekki skilið að fá neitt, nema – auðvitað – hryllilega refsingu. Til eru mörg dæmi um þetta, Öskubuska er aðeins eitt þeirra. En í Breaking the Waves fer ekki vel fyrir hinni góðu Bess. Bess sannar fyrir Guði og áhorfendum að hún er með gott hjarta og vill bjarga prinsi sínum – og svo deyr hún! Áhorfendur hafa aðrar væntingar til svona ævintýris, við verðum bæði vonsvikin, hissa, leið, og kannski jafnvel reið yfir dauða Bess. Tvö ævintýri eftir H.C. Andersen Til er frægt ævintýri eftir H.C. Andersen þar sem kvenhetjan fórnar lífi sínu fyrir sinn ástkæra, en það er „Den lille Havfrue“ („Litla hafmeyjan“) sem kom út árið 1837.17 Litla hafmeyjan þráir tvennt: að fá ódauðlega sál, sem haffólkið hefur ekki, og að giftast prinsinum sem hún bjargar úr óveðri á afmælisdegi þeirra beggja. Hún fórnar rödd sinni til að fá galdra- drykk hjá sænorninni, en af þeim sökum getur hún ekki sagt prinsinum að það var hún sem bjargaði lífi hans, en hann þráir einmitt að finna nákvæm- lega þessa prinsessu aftur. Líf hafmeyjunnar á jörðinni er endalaus þjáning: „Hvert skref, sem hún tók, var eins og að stíga á hvassa odda eða hnífa“, „það var sem beittir hnífar skæru í fíngerða fætur hennar“ („Hvert Skridt, hun gjorde, var [...] som om hun traadte paa spidse Syle og skarpe Knive“, bls. 83; „det skar som skarpe Knive i de fine Fødder“, bls. 86).18 Ef prins- inn kvænist annarri konu mun hafmeyjan deyja og verða að froðu á öldum hafsins. Prinsinn giftist í lok ævintýrisins stúlku sem hann heldur að hafi bjargað sér, og litla hafmeyjan veit að hún mun deyja við sólarupprás. En henni er gefið tækifæri til að lifa af: Systur hennar hafa gefið sænorninni så kaninen eller egernet siger, at hun har jo ingen kjole, gør det ikke noget. „Jeg klarer mig nok“, sagde Guldhjerte. – Til sidst var hun nøgen og havde ikke mere brød tilbage, fordi hun var så god, at hun havde givet det hele væk. Desværre manglede de sidste sider, så jeg ved ikke, hvordan den endte. Men den er i hvert fald filmens litterære forlæg.“ Þessa frásögn Triers er að finna hjá Schepelern, Lars von Triers elementer, bls. 215. 17 H.C. Andersen, „Den lille Havfrue“, Eventyr i Udvalg, útg. Hans Brix, København: Gyldendalske Boghandel, Nordisk forlag, 1918 [1837], bls. 68–89. 18 Allar þýðingar úr dönsku eru mínar.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.