Skagfirðingabók - 01.01.1982, Blaðsíða 9
SÝSLULÝSING YFIR SKAGAFJARÐARSÝSLU 1863-72
eftir EGGERT BRIEM
A TITILSÍÐU þessarar lýsingar, sem er aö finna í Lbs. 345, fol., stendur skrifað:
Sýslulýsing yfir Skagafjarðarsýslu um 10 ár, frá 1863 — 1872, samin af Eggert
Briem sýslumanni. Rituð á Reynistað31. desember 1875. Hönd Eggerts er þó ekki
á handritinu, heldur Olafs sonar hans, sem var sýsluskrifari hjá fööur sínum
um árabil, en siðar alþingismaður Skagfirðinga.
Þcssi sýslulýsing á rætur að rekja til ársins 1838. Þá bar Jónas Hallgrímsson
fram þá tillögu á fundi í Kaupmannahafnardeild Hins islenzka bókmennta-
félags að „kjósa nefnd manna og fela henni á hendur að safna öllum fáanleg-
um skýrslum, fornum og nýjum, er lýsi íslandi eður einstökum héruðum
þess, og undirbúa svo til prentunar nýja og nákvæma lýsingu á Islandi, er
síðan verði prentuð út af fyrir sig á félagsins kostnað.“ Hugmyndinni var vel
tekið, og var kosin fimm manna nefnd til að vinna að framgangi þessa máls.
Asamt Jónasi sátu i nefndinni: Finnur Magnússon, Konráð Gislason, Bryn-
jólfur Pétursson ogjón Sigurðsson.
Jón Sigurðsson kemst þannig að orði um störf nefndarinnar í 50 ára
afmælisriti Bókmenntafélagsins: „Nefndarmönnum kom það ásamt, að hag-
anlegast og bezt væri að byrja á þvi að safna lýsingum sókna og sýslna sérílagi,
svo mörgum sem fá mætti, og væri til þess bezt fallið að senda bréf til allra
presta og allra sýslumanna, og treysta á góðvild þeirra, að þeir sendi félaginu
lýsingar, hver yfir sína sókn eða sýslu. Nefndin gjörði ráð fyrir, að með þessu
móti mundi safnast hið bezta og hentugasta efni, sem fáanlegt væri, og hin
bezta og áreiðanlegasta undirstaða til héraðalýsinga á íslandi, sem félagið gæti
þá að minnsta kosti geymt, ef ekki heppnaðist að koma lýsingunni á prent svo
fljótt, og yrði þetta þá með timanum ágætlegt safn, eftir því betra sem fleira
fengist."
Boðsbréf var síðan samið, og árið 1839 var það sent öllum áðurnefndum
sýslumönnum og prestum, þar sem gerð er grein fyrir hinni fyrirhuguðu
íslandslýsingu og heitið á hvern og einn til liðveizlu, svo vel mætti til takast
um þetta málefni.
7