Skagfirðingabók - 01.01.1982, Side 42
SKAGFIRÐINGABÓK
þó hefur það valdið ágreiningi, hvort skattur skuli tekinn eftir
lausafjáreign einni saman, eður samanlagðri fasteign og lausafé.
Að vísu sker lögbók eigi skýrt úr þessu, en þess ber að gæta, að á
þeim tímum skyldi eigandi virða allt fé sitt, lönd og lausa aura,
til tíundar, og þá um leið til skattgjalds, og leiðir því af sjálfu sér,
að hann hefur goldið skatt af allri eign sinni í föstu og lausu. Nú
er það reyndar orðin gömul venja, að eigandi tíundar eigi fast-
eign sína, en þar fyrir er engin ástæða til, að hann sé undanþeg-
inn öðrum þeim gjöldum, er á eign hans hvíla. Samlagningar-
skattur er þá víðast tekinn, og svo er það í þessari sýslu.
Af hinum svonefndu þinggjöldum er skatturinn eitt hið hæsta
og um leið eitthvert hið óvinsælasta, enda verður eigi móti því
borið, að hann kemur næsta ójafnt niður. Þannig sýnist það fara
allfjarri þvi, sem vera ætti, að efnamaður, er hefur 10 manns í
heimili og tíundar 40 hundruð, geldur eigi meira í skatt en
fátæklingur, er hefur4 menn fram að færa og tíundar 5 hundruð.
Þó kemur skatturinn hvergi eins hart niður, eins og þá, er hann
lendir á félausum manni, aðeins af því að hann hefur 2 eða 3 eða
4 lausafjárhundruð undir höndum, enda er hann oft í slíkum
tilfellum hálfur eða allur eftir gefinn.
Þótt upphæð skattsins sé ákveðinn á landsvísu, er hann ásamt
öðrum þinggjöldum reiknaður í peningum eftir meðalalin í
verðlagsskránni.
Allir embættismenn, andlegrar stéttar og veraldlegrar, og
ekkjur þeirra, svo og hreppstjórar og prestlingar, eru undan-
þegnir skattgjaldi.
í skýrslu þeirri, er hér fylgir, eru taldir allir þeir, er skatt-
skyldir voru árin 1863 — 1872, án tillits til þess, þótt skatturinn
hafi í einstökum tilfellum verið að nokkru eður öllu leyti eftir
gefinn. [Sjá næstu síðu]
3. grein.
Aukaútsvarið er hin helzta tekjugrein sveitarsjóðanna, enda
40