Skírnir - 01.04.2001, Page 34
28
STEINUNN INGA ÓTTARSDÓTTIR
SKÍRNIR
dauði sé algerlega í hendi guðs, sbr.: „Hefur guð gefið okkur tvö
börn sem nú eru bæði komin í himneska sælu“ (434). I veikindum
sínum vonar hann að guð leysi hann frá mæðu þessa heims og
þegar honum batnar segir hann: „... Herrann skenkti mér aftur líf
og heilsu. Lofað sé hans nafn eilíflega!" (463). Þá sést trú Eiríks á
forsjónina vel þegar spá hans um að matrósinn afundni kæmist
ekki til Kaupmannahafnar rætist með hörmulegum hætti. Loka-
orð reisubókarinnar eru lofgjörð til Drottins: „Vil eg svo að lykt-
um enda minn lítinn journal og segja: Lofað veri Herrans nafn,
þess sem gjörði himin og jörð“ (466). í „Ályktunar aðkvæði sjálfs
sögumannsins í ljóðum um yfirdrif ævi sinnar" sem koma á eftir
sögulokum kemur trúarafstaða Eiríks skýrt fram. Hann hugsar sér
að Drottinn hafi sent sorg og angur til mannanna sem strita fyrir
„blóð hans sonar“ (sbr. vísu nr. III, 467). Lífið er ein þrautaganga
og á einskis manns valdi að breyta því.
Árni virðist trúa á vinsamlegan og persónulegan guð. Hann
hefur eitthvað á samviskunni en þarf ekki að standa neinum skil á
því nema honum: „Eg sló sorgina burt með drykk, þó aldrei eg
kunni það gjöra fyrir einum hlut, guð vissi hann“ (263). Svo virð-
ist sem hann hafi lent í trúarkreppu á Grænlandi og orðið fyrir að-
kasti (263) og hann gagnrýnir presta og trúboð harðlega. Embætt-
ismenn kirkjunnar eru að hans mati fulltrúar græðgi og spillingar
(sjá t.d. 265). En hann hefur trú á alltumlykjandi ást og visku al-
mættisins: „guð veit bezt alla hluti“ (262) segir hann og ennfrem-
ur: „Eg þakkaði mínum guði, að eg slapp ... Eg var einmana og
forsvarslaus, en guð vissi, hvað eg hafði í þönkum, þegar upp fór
með þessum skálkum. En guði séu þakkir, sem hjálpaði mér, svo
eg komst slysalaust til Kaupinhafnar“ (305). Árni gerir sér grein
fyrir að valdi almættisins eru takmörk sett. Á einum stað þakkar
hann bróður sínum lífgjöf en ekki guði og hann gerir sér engar
gyllivonir um forsjón guðs í elli, sjúkdómum og dauða, eins og
ráða má af eftirfarandi orðum: „En þessi var pósturinn að eg var ei
viss um hvar vera skyldi þegar yrði gamall. ... - en ef guð sendi
mér sjúkdóm, til hvers skylda eg þá flýja? Enginn hefði sér tekið
af mér“ (352). Árni nefndi þetta áhyggjuefni sitt við bændurna á
Jótlandi en hafði lítið upp úr krafsinu: „Þeir sögðu mér eg tryði