Skírnir - 01.04.2001, Side 51
SKÍRNIR
J0KLENS STORM ...
45
Dómur um verkið bírtist einnig í Berlingske Tidende þar sem
Julius Clausen segir annan þátt verksins vera meðal þess besta í
norrænum bókmenntum, einkum þó vegna lýsingar Jóhanns á
Höllu og ást hennar. Clausen gerir efni verksins að umtalsefni,
sem vissulega er bæði gamalt og íslenskt, en bætir við: „Undir
gamaldags leikbúningum leynist í raun og veru nútímaleg, maður
gæti alveg eins sagt tímalaus, ástríða.“28
Hér, líkt og í dómum um Dr. Rung, er Jóhann metinn á svip-
uðum forsendum og aðrir norrænir höfundar og litið á persónur
hans út frá hugmyndum um hið sammannlega eða -kvenlega, sem
eru nokkuð dæmigerðar fyrir samtíma sinn, en hinu íslenska
sögusviði er lýst sem ytri búningi eða bakgrunni. Þegar verkið var
frumsýnt í Dagmarleikhúsinu vorið 1912 eru flestir leikdómarar á
einu máli um ágæti þess, nokkrir hæla því í hástert, fáir þó eins og
Christian Rimestad sem segir í Aftenbladet:
Boðendur fagnaðarerindis leiklistarinnar hafa spáð því að hið unga ís-
lenska skáld Jon Sigurjonnsson [svo], sé sá nýi Messías sem við höfum
beðið eftir. Og í hreinskilni sagt: Eftir sviðsetningu „Bjærg Ejvind og
hans Hustru“ í gærkvöldi freistast maður til þess að trúa að þeir hafi rétt
fyrir sér.29
Aðrir leikdómarar ganga skemmra, en það er athyglisvert að þótt
allir hæli þeir verkinu tengir enginn ágæti þess sérstaklega þjóð-
erni höfundarins. Jóhanni er hrósað fyrir sálfræðilegt innsæi,30
fyrir ljóðrænan kraft og ekki síst fyrir persónusköpun Höllu.31
I grein sem danska skáldið Valdemar Rordam skrifar um skáld-
skap Jóhanns í tilefni frumsýningarinnar gerir hann eftirfarandi
athugasemd við prentaða gerð Bjærg-Ejvind og hans Hustru:
Ein vitleysa er þó í bókinni. Þar stendur að „persóna Höllu sé mótuð eft-
ir sál danskrar konu“. Það kemur málinu ekki við. Fjalla-Eyvindur er
ekki lýsing eins eða neins. Það er dásamlegt ljóð um hæstu tinda manns-
28 Clausen 1911 a.
29 Rimestad 1912.
30 A.A. 1912.
31 Dómar um frumsýninguna birtust í Ekstrabladet, Politiken, Berlingske
Tidende, Vort Land, Nationaltidende, Dagbladet og Kabenhavn 21.5.1912; í
Aftenbladet og Socialdemokraten 22.5.1912 og í Jyllandsposten 23.5.1912.