Skírnir - 01.04.2001, Page 140
134
KIRSTEN WOLF
SKÍRNIR
verið samin og flutt í tilefni af ýmsum samkomum. Ljóðin fjalla
aðeins í undantekningartilvikum um efni tengd kvenréttinda-
hreyfingunni. Skáldkonur sjást naumast í Freyju\ að ljóðum
Margrjetar sjálfrar frátöldum, birtust þar nánast engin ljóð eftir
vestur-íslenskar skáldkonur nema Undínu (dulnefni Helgu Stein-
varar Baldvinsdóttur) sem birti „Kjallaraplantan“ (IV: 11 [1901]),
„Að vestan" (IX:5 [1906]), „Minning" (X:5 [1907]) og „Hví
komstu“ (XI:5 [1908]) í blaðinu. Margrjet gefur óbeint skýringu á
þessu í jólakveðju sinni til lesenda í desemberblaði Freyju 1901
(IV:11) en hún er prýdd myndum af eftirlætisskáldum Margrjetar:
Gunnsteini Eyjólfssyni, Stephani G. Stephanssyni, Sigurði Júlíusi
Jóhannessyni, Guðmundi A. Dalmann og Helgu Steinvöru Bald-
vinsdóttur - „hinni einu ísl. konu hér vestra, sem hefur verið
viðurkennd ‘skáldkona’“ (201).
Freyja lagði upp laupana í júlí 1910. Margrjet gaf eftirfarandi
yfirlýsingu í leiðara síðasta tölublaðsins (XII:12): „Oss hefir, eft-
ir tólf ára vinnu við Freyju og í þarfir kvenréttindamálsins, orðið
það á að verða svo lasnar að læknir vor skipar oss að taka tafar-
laust hvíld frá allri vinnu og áhyggjum. Vér höfum fulla ástæðu til
að halda að þetta hefði átt að vera fyr, en betra seint en aldrei. Vér
höfum því ásett oss að taka þriggja mánaða hvíld - lítið lengur
eða skemur eftir ástæðum" (305). Engin ástæða er til að efast um
að heilsu Margrjetar var farið að hraka því að hún hafði tvisvar
áður nefnt þær ástæður þegar óregla var á útgáfu Freyju. Og
vissulega þurfti hún að leggja niður ritstjórastörfin í nokkra mán-
uði árið 1902 þegar hún veiktist af augnsjúkdómi.24 En þótt mik-
il þreyta og slæm heilsa geti skýrt ákvörðun hennar að taka sér
hlé frá ritstjórnarstörfum skýrir það ekki hvers vegna blaðið
hætti að koma út, því eins og Margrjet tók fram í leiðaranum
ætlaði hún að snúa tvíefld aftur til starfa. Hin raunverulega skýr-
ing virðist fólgin í erfiðleikum í hjónabandi Margrjetar og Sigfús-
24 Sbr. leiðara hennar í janúar 1902 (IV:12): „Vér höfum um langan tíma þjáðst af
tilfinnanlegri augnveiki, sem læknar segja, að ekki verði bætt til hlítar, nema
með langri hvíld frá lestri og ritstörfum, og sérlega góðri meðferð á sjóninni
framvegis. Vér höfum því í hyggju að heimsækja eitthvað af vinum vorum og
Freyju út í nýlendum, síðari hluta vetrar ef kringumstæður leyfa" (261).