Skírnir - 01.04.2001, Page 161
SKÍRNIR
SAMBANDSLAGASAMNINGUR ...
155
ers McGill, The Independence of Iceland. Þeir virtust þó ekki hafa
orðið ýkja hrifnir, kölluðu hann „áróðursbækling" í leiðara sínum
og sökuðu McGill um að líta algerlega framhjá þeim grundvallar-
mun sem var á aðstæðum landanna tveggja, Irlands og Islands, þ. e.
varðandi landfræðilega legu þeirra og efnahagslegt mikilvægi fyr-
ir Bretland og Danmörku.47
I ljósi þess að nafn McGills bar hér á góma liggur beint við að
spyrja hvort Islandsfarinn sem skrifaði greinina í The Times hafi
ekki verið McGill sjálfur og hvort tilefni umfjöllunar bresku dag-
blaðanna hafi ekki verið að miklum hluta til nýútgefinn bækling-
ur hans. Efnistök blaðanna voru auk þess þrátt fyrir allt afar svip-
uð og McGills, hvað sem líður gagnrýni The Glasgow Herald, og
varla gat það verið tilviljun að staða Islands væri rædd svo ítarlega
í bresku blöðunum í tengslum við samninga Ira og Breta, einmitt
skömmu eftir að gefin hafði verið út ritgerð um þetta efni í
Skotlandi.48
Staðreyndin er þó sú að McGill kom aldrei til Islands þrátt fyr-
ir mikinn áhuga á landinu og hann átti því ekki heiðurinn af um-
fjöllun The Times.49 Snæbjörn Jónsson bóksali segir aukinheldur í
Vísi 7. október 1921 að hann telji lítinn vafa á því að höfundur
greinarinnar í The Times hafi verið prófessor R. P. Cowl, „hinn
ágæti Islandsvinur, sem hér var í sumar“.50 Hér verða ekki bornar
brigður á fullyrðingu Snæbjarnar enda var hann manna fróðastur
um þessa hluti, skrifaðist reglulega á við McGill og hefði af þeim
sökum mátt vera ljóst ef McGill var höfundur greinarinnar í The
Times. Hitt er annað mál að það er alls ekki ólíklegt að Cowl hafi
47 „Ireland and Iceland", The Glasgow Herald 10. september 1921.
48 Greinin í The Times hefur að geyma stutt sögulegt yfirlit um dönsk yfirráð á
Islandi og þá sjálfstæðisbaráttu sem Islendingar hófu á fjórða áratug 19. aldar.
Minna þessi efnistök mjög á skrif McGills auk þess sem greininni fylgir ágrip
af efni sambandslagasamningsins frá 1918, sem fylgt hafði kveri McGills í heild
sinni.
49 Nefna má að minnstu munaði að McGill kæmi til íslands sumarið 1922. Hann
þurfti hins vegar að hætta við áform sín, sbr. bréf hans til Snæbjarnar 11. júní
1922.
50 „ísland í breskum blöðum og írskum", Vísir 7. október 1921. Skv. upplýsingum
Andrews Wawn var Cowl þessi afkastamikill fræðimaður á sviði enskra bók-
mennta á árunum 1912-30 og m.a. var hann sérfróður um verk Shakespeares.