Skírnir - 01.04.2001, Page 256

250
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
SKÍRNIR
(30. bls.) ekki: „Chant de guerre de l’armeé du Rhin“ heldur: „Chant de
guerre pour l’armeé du Rhin“. Tryggvi lætur þess ekki heldur getið að
Matthías Jochumsson sneri textanum á íslensku. Tryggvi hefur eftir
Voltaire (279. bls.): „En effect, l’histoire n’est que le tableau des crimes et
des malheurs" en rétt er það: „En effet, l’histoire n’est que le tableau des
crimes et des malheurs." Tryggvi lætur þess ekki getið á þessum stað
hvaðan tilvitnunin er, úr ritinu L’ingénue (1767), 10. k.
Þótt ég færi ekki rækilega yfir nafnaskrána aftast í riti Tryggva rakst ég
þar á nokkrar villur. Axlar-Björn var Pétursson, og hefði verið eðlilegt að
vísa í hann þannig, þótt að vísu væri til annar Björn Pétursson, sýslumað-
ur. Ásmundur Guðmundsson biskup kemur fyrir á tveimur stöðum í bók-
inni en aðeins er vísað í hann á öðrum þeirra. Nafn Halls Teitssonar hefur
fallið niður í nafnaskránni en það kemur fyrir á 583. bls. Textahöfundur-
inn Jónas Friðrik er Guðnason en ekki Guðmundsson. Kristján IX Dana-
konungur hefur fallið niður í nafnaskránni en þess í stað er nafn Kristjáns
X þar tvisvar en ekki einu sinni, eins og ætti að vera. Tryggva virðist ekki
hafa verið kunnugt um að Lási kokkur hét Guðmundur Angantýsson,
heldur er hann í nafnaskránni sem Nikulás kokkur! Barnabókahöfundur-
inn Stefán Jónsson og fréttamaðurinn Stefán Jónsson eru í nafnaskránni
orðnir að sama manni en fæðingar- og dánarár er barnabókahöfundarins.
Vísað er í Tómas Sæmundsson, eins og hann komi fyrir á 17. bls., en þetta
á að vera Tómas Guðmundsson. Aðeins er vísað einu sinni í Æra-Tobba
(Þorbjörn Þórðarson) en hann kemur þrisvar fyrir í ritinu.
Sums staðar er þýðing erlendra tilvitnana í safni Tryggva hæpin. Til
dæmis eru dönsku orðin „retfærdighedens arm“ eftir Adam Oehlen-
schláger fremur „armur réttvísinnar" en „armur réttlætisins" (38. bls.).
Kjörorð sænska aðalsins: „Arte et marte“ þýðir Tryggvi: „Með hyggind-
um og hernaði" (39. bls.) en skemmtilegra hefði verið að þýða það: „Með
blíðu og stríðu“ og hefði merking ekki raskast við það en innrím haldist.
Enska orðasambandið: „Easy come, easy go“ þýðir Tryggvi: „Veldur hver
á heldur“ (103. bls.) en það er ekki rétt. Þetta merkir: Það, sem aflað er
auðveldlega, eyðist auðveldlega. Tryggvi vitnar svo í orð gríska skáldsins
Agaþons: „Guð getur ekki einu sinni breytt því, sem er liðið“ (201. bls.).
Eflaust hefur hann þetta eftir einhverju erlendu tilvitnanasafni. Hvers
vegna notar hann ekki þýðingu Svavars Hrafns Svavarssonar (í Siðfraði
Níkomakkosar): „Því jafnvel Guði er ekki gefið að ógera það sem er
gert“? Tryggvi snýr skemmtilegri setningu eftir Marcel Pagnol svo (222.
bls.): „Heiður manns er eins og eldspýta, hann verður aðeins notaður
einu sinni.“ Hér hefði verið betra og nákvæmara að segja: „Heiður manns
er eins og eldspýta; hann er einnota.“ Ekki hefði heldur sakað að geta hér
sömu hugsunar í fleygri setningu eftir Árna Jónsson frá Múla, sem ekki er
í bók Tryggva: „Það er með manndóminn eins og meydóminn, að sé hon-
um eitt sinn fargað, fæst hann ekki aftur.“