Tímarit Máls og menningar - 01.12.2013, Side 19

D v e r g a r o g s t r í ð
TMM 2013 · 4 19
íslenskum höfundi um fáránleika stríðs. Það er sami höfundur og segir: „Ég
veit ekki hvort ég elska nóg heiminn til að hafa leyfi til að skrifa þetta ljóð“.
Ég held að Hér hafi selst í sirka 300 eintökum þegar hún kom út, eða ámóta
og mín bók Afleggjarinn, sem kom út sama ár, 2007, hjá sama útgefanda. Nú
eru báðar bækurnar farnar að heiman til útlanda og Hér einmitt í siglingu
vestur um haf, það er spurning hvort þeir hafi tíma til að glugga í hana suður
í Washington áður en þeir leggja í næsta stríð?
Nei, ég er ekki tvíhyggjumanneskja og þess vegna trúi ég ekki á eðlis-
lægan mismun karla og kvenna, ég get að vísu fallist á líffræðilegan mun en
það eru varla trúarbrögð. Og ég trúi hvorki á þykkar né þunnar bækur og
held að mikilvægar bækur geti verið 70 eða 700 síður og allt þar á milli, og
ég held ekki að það sé satt að karlkyns leikstjórar séu alltaf að sprengja og
velta bílum, að minnsta kosti ekki Antonioni eða Tarkovskí eða Kieslovskí
eða Cassavetes. Þvert á móti trúi ég því að vitund rithöfundar geti tekið sér
bólstað í báðum kynjum, öllum föllum og tölum og að sumir karlkyns rit-
höfundar geti alveg verið 66% kona eins og Andri Snær kollegi minn hefur
reyndar lýst yfir opinberlega að hann sé – að vísu átti hann við prósentuhlut-
fall sitt sem fjölskylda. Og ég skal þá alveg á móti vera 66% karlmaður í ein-
hverju öðru, að minnsta kosti annað slagið og málið er dautt. Ég ætti að ráða
við það eftir að hafa skrifað heila bók um karlmannlega viðkvæmni, gott ef
ég á ekki einhvers staðar ofan í skúffu úrklippu sem staðfestir að Auður Ava
stundi það gegnum sneytt að afbyggja staðlaðar kynímyndir. Eða hvað sagði
ekki franski rithöfundurinn Jean Cocteau um það sem gerði Picasso vin
hans að Picassó? Það væri nákvæmlega þetta; hann væri fullkomin blanda
af konu og manni, fifty-fifty, og já við erum að tala um þann sama Picassó
og skipti um konu með hverjum stíl, samtals átta sinnum. Sjálfur orðaði
málarinn stílbreytingar á þá lund – áttræður og nýtrúlofaður – að maður
byði ekki nýrri konu upp á gömul sængurföt. Þar með erum við aftur komin
inn í svefnherbergin og að hinu kórrétta samhengi sköpunarinnar; fyrst
konan, þá sængurfötin, loks málverkið. Ég nefndi það hér í upphafi; það
byrjar allt og endar í svefnherberginu.
Við skulum þá reyna að ná hlutföllunum í uppskriftinni að heimsbók-
menntunum réttum: eitt dass af góðri sögu, tvö döss af stíl svo sagan verði
ólík öðrum sögum af sambandi móður og dóttur og föður og sonar, dass af
konu, dass af karlmanni, dass af smotteríi, dass af stórbrotnum meginlínum,
dass af kómík, dass af harmrænu, tvö döss af samkennd með hinum þjáða
sem valtað er yfir, eitt dass af þörf til að gera veruleikann stærri og tvö döss af
löngun til að auka á fegurð heimsins og við getum prentað handritið út. Og
nú hugsar einhver: ertu ekki að gleyma hinu háleita, leit að einhvers konar
tilgangi, tilraun til að túlka óreiðu heimsins og gefa þjáningunni merkingu.
Jú, þakka ykkur fyrir, eitt dass af þörf fyrir að taka til í heiminum.
Og svo ég haldi áfram með trúarjátninguna, þá er ég ekki einu sinni
sannfærð um að of stór lífsreynsla skapi skáld, og það kveiki löngun til að