Tímarit Máls og menningar - 01.09.2014, Blaðsíða 8

B r y n d í s B j ö r g v i n s d ó t t i r
8 TMM 2014 · 3
Ingimar eignaðist aldrei börn og
var aldrei við kvenmann kenndur, en
honum er iðulega lýst sem barngóðum
af frændsystkinum sínum. Ég heim-
sótti leiðið hans í kirkjugarði Hafnar-
fjarðar fyrir nokkrum árum. Það var
og er enn aðeins ómerkilegur gulleitur
grasflötur, afmarkaður af lágreistum
vegg með skeljasandi og nafninu hans,
en hann er grafinn við hlið foreldra
sinna, Vilhjálms Guðmundssonar og
Bergsteinunnar Bergsteinsdóttur, sem
lifðu hann bæði.
Smám saman greip mig sterkari og
sterkari löngun til þess að kynnast
Ingimari betur, eins og hægt væri þrátt
fyrir árin sem skilja okkur að. Og
kannski gat ég ekki hugsað mér að nafn hans og minning hyrfi með sögum
pabba og hans kynslóð ættingja minna. Í kjölfarið tók ég viðtal við pabba (f.
1940) og systur hans (f. 1936). Þá tóku við nokkrar misheppnaðar tilraunir til
að setja mig í spor Ingimars og samferðamanna hans. Ég skrifaði þá talsvert
um atburðina sem pabbi og Guðný systir hans höfðu lýst fyrir mér, hvernig
Ingimar át til að mynda listilega útskornar skreytingarnar í fermingarveislu
pabba sem voru úr gúrkum og gulrótum á meðan aðrir snæddu lambakjöt, og
annað í þeim dúr. Það var upphafið af Hafnfirðingabrandaranum. Útkoman
var þó aldrei nógu góð eða sannfærandi að mínu mati. Ég varð miður mín,
því mér leið sem ég gæti aldrei skrifað neitt af viti um þessa áhugaverðu
persónu úr föðurfjölskyldu minni, en þá benti góður maður mér á að fjalla
heldur um Ingimar út frá sjónarhorni sem væri mér tamara og skiljanlegra. Í
kjölfarið skóp ég Klöru sem er fimmtán ára unglingsstúlka í Hafnarfirði árið
1999. Hún er frænka Ingimars og kynnist minningu hans í gegnum ömmu
sína. Klara er heldur neikvæð en fyndin og fróðleiksfús, hefur mikið dálæti
á tónlist og mun líklegast, þegar aldurinn færist yfir, vera greind með IBS (sjá
síðar) og annaðhvort þunglyndi eða kvíðaröskun – en einkenni allra þessara
sjúkdóma má finna í undirliggjandi persónulýsingum Klöru, þó aldrei sé
minnst á þá berum orðum. Og það gekk mun betur að skrifa söguna út frá
sjónarhorni og talmáli Klöru. Á sama tíma las ég bókina Sláturhús fimm
eftir Kurt Vonnegut. Ýktur og skondinn stíll Vonneguts veitti mér þá inn-
blástur: Það er allt í lagi að ýkja, skrumskæla sannsögulega atburði og leyfa
ímyndunaraflinu að ráða för í skáldskap. Því hvað er annars skáldskapur?
Og getur skáldskapurinn ekki einmitt endurspeglað ákveðin sannindi um
lífið og tilveruna, þrátt fyrir allt – jafnvel umfram „óskáldaðan“ texta?
Ingimar auglýsir uppfinningu sína,
óbak, í Morgunblaðinu 1939.