Tímarit Máls og menningar - 01.09.2014, Side 115

Á d r e pa
TMM 2014 · 3 115
ana og ýtti upp undir júgrið til að fá
hana til að selja. Og svo byrjaði mjólkin,
fyrst hvellar bunur í tóma fötuna og svo
seinna þegar botnfylli kom og froðan
tók að myndast þessi djúpi taktfasti
baritón púls í kyrrðinni, hendurnar
orðnar heitar af hreyfingunni og stórum
hlýjum mjólkurfullum spenum, vindur
og fjúk á glugga en inni friður og jórtur
og mjólkurslög.
Búbót stóð oftast fyrir aftan mig, og
ýmist lagði hökuna á öxl mér eða þrýsti
snoppunni töluvert fast á ská í mjóbakið
svo andardráttur hennar hvein úr ann-
arri nösinni. Það var til að minna á sig,
jafnvel þótt ég væri búinn að tutla úr
henni. Ef sú sem ég mjólkaði vildi stíga
skref áfram svo ég þurfti að forða
mjólkurfötunni og aka mér áfram á
kollinum þá fylgdi Búbót mér sem best
hún gat í þvögunni. Þær stóðu alltaf
þéttastar í kringum þá sem mjólkuð var
á hverjum tíma, þar var miðdepill
heimsins.
Baula var erfiðust, ég þurfti alltaf að
taka í hala hennar og skorða hann með
enninu uppað síðunni til að fá ekki
taktföst högg í höfuð og herðar. En – og
nú nálgast ég aftur kjarnann í þessum
hugleiðingum – Baula var fúndamenta-
listinn í fjósinu. Hún boðaði eitt alltum-
faðmandi lögmál. Það var æðra og forn-
ara en miðjumoðið Aldrei að víkja. Lög-
mál Baulu var Ýttu betur. Enginn ýtti
henni úr vegi. Þegar ég klemmdi halann
hennar með enninu upp að síðu hennar,
færði hún þyngdina yfir á hægri hlið og
klemmdi á móti. Halinn varð pikkfastur
á milli okkar. Það voru mikil átök, og ég
þurfti oftast að taka mér hvíld eftir að
hafa mjólkað hana.
Það bar til eitt kvöld um hávetur
þegar hvein í snjósköflunum úti, að ég
var lengst frá steinolíutírunni í norð-
austur horni fjóssins, þar sem átti eftir
að smíða jötur, og sá lítið. Kýrnar stóðu
í þéttum hnapp upp að veggnum og
voru eitthvað að samhugsa. Ég var að
leita að Kolbrúnu sem var ein eftir
ómjólkuð, þuklaði undir þeim einni og
einni til að finna fullt júgur, líklega voru
þær að fela hana fyrir mér. Ég sá ekki
Baulu í hálfskímunni, fannst vera
Branda systir hennar, vitur kýr og elli-
fögur. Ég byrjaði að olnboga mig milli
hennar og veggjarins. En það var Baula,
og enginn ýtti við Baulu. Hún ýtti strax
á móti, klemmdi mig upp að veggnum
með allri sinni óvægnu kreddutrú. Ég
var fastur, hjálparlaus. Því meir sem ég
streittist á móti til að losna, því fastar
hélt hún mér. Ég man ég var hræddastur
um að hún myndi beygla blikkfötuna.
Ég gat varla andað. En sem betur fer tók
rökhugsun hins viti borna fjósamanns
yfirhöndina og sagði mér að hætta að
sýna mótþróa. Ég stóð grafkjurr, reyndi
jafnvel að anda ekki, vonaði að hún
fyndi ekki hvernig hjartað hamaðist.
Það tók dálitla stund. Svo gleymdi hún
mér, og smám saman losnaði um mig.
Ég stóð áfram hreyfingarlaus, líkaminn
í stálgreipum rökhugsunar. Við minnstu
hreyfingu vissi ég að ég yrði aftur fangi.
Eftir óralangan tíma kom að því að
hægar straumrásir fjóssins hrifu Baulu
með sér, og hún fetaði áfram sína leið.
Svo fann ég Kolbrúnu og hún var fegin
að sjá mig, júgrið þanið.
Stundum varð uppsteytur í fjósinu,
einhver var yxna og vildi upp á bakið á
aðra, sagt var að beljan væri að ríða, og
þá þurfti að slá á þráðinn í Hvanneyri
og hafa heitt vatn og sápu og handklæði
tilreidd fyrir sæðingarmanninn. En
stundum fældist hópurinn af engum
sýnilegum ástæðum, þusti til og frá með
látum, og þurfti þá að hafa hraðar hend-
ur til að bjarga mjólkurfötu og kollin-
um. Framan af tók ég þátt í hræðslu-
köstunum og öskraði og olnbogaði til að
reyna að ná stjórn á hjörðinni. Paník