Tímarit Máls og menningar - 01.12.2016, Blaðsíða 118

S i g r í ð u r A l b e r t s d ó t t i r
118 TMM 2016 · 4
heyrðist hann eiga við bæði í eiginlegri og yfirfærðri merkingu, semsagt að
svipta okkur ekki lífi og lifa ekki heldur hálfdauð heldur lifandi.
Í sambandi við þessa stóru spurningu með hlutverkið eða hlutverkin, þá
langar mig að vitna í þanka sem er upphaflega frá Fernando Pessoa kominn,
ég er reyndar búinn að týna referensinum þannig að þetta er kannski eitt-
hvað sem ég hef misskilið að hluta til og prjónað við, en hvað um það, þetta
er skýrt í mínum huga og er á þessa leið: Í hverju og einu okkar leynast tvær
verur, sem tala sitt hvort tungumálið. Annars vegar er það veran sem er til
í draumum okkar og dagdraumum, veran sem kemur frá bernskunni, hin
huglæga vera. Ef við miðum við grunntvískiptingu tungumálsins í nytja-
texta og bókmenntatexta, þá er þessi vera tengd hinum síðarnefnda. Hin er
svo hin hlutlæga vera persónu okkar, það er hún sem framkvæmir alls konar
athafnir, vasast í konkret hlutum etc.
En þá er komið að aðalatriðinu, samhenginu. Hinu huglæga samhengi
persónu okkar, það er hin huglæga vera sem gætir þess. Hins huglæga sam-
hengis persónu okkar, sem er hvorki meira né minna en spurning um jafn-
vægi, hamingju, heilbrigði, andlegt heilbrigði sem er líka nátengt líkamlegu
heilbrigði. Að vera heill, heilbrigður, það er að gæta þessa huglæga samhengis
persónu okkar.
Enga betri aðstoð getum við veitt hinni huglægu veru okkar persónu en
að næra hana með lestri bókmenntatexta og þeim mun lengra frá nytjatexta,
þeim mun betra. Sem þýðir: alveg sérstaklega með lestri ljóðtexta.
„Texta-unaðurinn má aldrei gleymast“
Af því að við erum komin út í skilgreiningar og hlutverk þá liggur beinast
við að spyrja út í strauma og stefnur og hvaða áhrif þær höfðu á þig t.d. sem
ungan mann í París. Á þeim tíma var mikið að gerast; súrrealismi, exis-
tentíalismi, flúxus svo og póststrúktúralisminn með Foucault, Derrida og
Barthes í broddi fylkingar svo dæmi séu tekin. Léstu heillast af einhverju
af þessu?
Þessar hræringar höfðu meira en áhrif, þær mótuðu mig, bjuggu mig til
sem fullorðinn mann. Sá sem heillaði mig mest þarna á árunum upp úr 1970
var Roland Barthes. Hann var á margan hátt aðgengilegri og bókmennta-
tengdari en til dæmis Foucault eða Jacques Lacan. En alla þessa garpa reyndi
maður virkilega að lesa, en eins og ég sagði, þau sem ég fékk mest út úr voru
Barthes, síðar Julia Kristeva, Philippe Sollers, Bernard-Henri Lévy, André
Glucksmann og síðan nær okkur í tíma Michel Onfray og Alain Finkiel-
kraut.
En í raun hef ég mjög lengi reynt að hugsa gegn, vera utan við fyrirbærin
strauma og stefnur. Raunar líka hugtök og heiti ef út í það er farið. Þ.e. mér
finnst í gangi alltof mikil vélræn notkun á þessum tvennum eða tvíbökum,
straumum og stefnum og hugtökum og heitum. Sem skrifandi maður hef ég