Tímarit Máls og menningar - 01.12.2017, Page 73

„ a l d r e i s t ú l k u r u p p í v i n d / ó ð a r s l e n g j a l í n u m
TMM 2017 · 4 73
Endilanga æfistund
aldrei sinni kristni brá
sóma föt og silkin blá.
Sköruglega skálasund
skenkti gestum sínum
þær vilja mínum.
Sig hún erfði í það mund
andláts sé að blundi
þær vilja mínum fundi.
Vænni mörgum vella hrund
virtist undir landaskjá
þær vilja mínum fundinum frá.
Með lítilsháttar grallaraskap má túlka svo að fjórar síðustu konurnar sem
nefndar eru í Sprundahrósi vitni um að skáldið sé sjálft á biðilsbuxunum.
Þær eru Langholts-Þóra sem Landnáma segir að hafi reist skála um þvera
þjóðbraut og laðað til sín gesti í mat (Landnámabók 1986: 102); Halldóra
Gunnsteinsdóttir sem hjúkrar jafnt vinum sem óvinum manns síns eftir
bardagann í Hrísateigi (Víga-Glúms saga 1987: 1939–1940), og tvær ástar-
sögupersónur, Ketilríður úr Víglundarsögu og Guðrún Ósvífursdóttir úr
Laxdælu. Þarna eru sem sé á ferð „snótin matarmild“ sem „maga saddi tóma“;
konan sem hirðir ekki um hvort vinir eða fjendur eiga í hlut þurfi karlar að
láta kyssa á bágtið; stúlkan sem sinn „ástareld / aldrei slökkva náði“ og konan
sem elskaði svo heitt að þegar samvistum hennar og ástmannsins sleit, varð
það hans bani:
Samlög þeirra [Guðrúnar og Kjartans] sundur skild
sálgaði Ólafs kundi
þær vilja mínum fundi.
En skáldið endar skörungaskrá sína á því að beina sjónum að kristninni, rétt
eins og hann byrjaði, þegar hann réttlætir jákvæða afstöðu sína til Guðrúnar,
ráðbana Kjartans, með því að vísa til hennar sem kristinnar einsetukonu á
gamals aldri:
Samt ég afbragð svannann held
svo nam heitar bænir tjá
Þær vilja mínum fundinum frá
Eitt af því sem er einkar vel gert í Sprundahrósi er að viðlaginu er tvívegis
breytt undir lokin þannig að það gengur nánast inn í meginmálið og verður
naumast aðgreint frá því. Það gerist einmitt þegar skáldið beinir máli sínu
til þeirrar ónefndu konu sem hann hefur reynt að ná til með kvæðinu öllu:
Tala ég vel um veiga lind
vongóður ei skundi
né firri mig nú fundi.