Úrval - 01.12.1954, Blaðsíða 3

REYKJAVlK
8. HEFTI 1954
13. ÁRGANGUR
REFSÍMÁL OG MANNRÉTTINDI
Úr „UNESCO Courier."
INN 10. desember síðastliðinn
voru 6 ár liðin frá pvi Sam-
einuðu pjóðirnar sampykktu
Mannréttindayfirlýsinguna. 1 til-
efni pess var állt blað Menning-
ar- og vísindastofnunar Sameinuðu
þjóðanna, U N E S C O Courier
helgað refsimálum og mannréttind-
um, og birtir tjrval hér á eftir helztu
greinarnar, sumar nokkuð styttar. —
Afbrotamálin eru alpjóðleg vanda-
■mál, sem snerta ekki aðeins lögreglu,
dómara og almenning sem les um
pau í dagblöðum sínum, heldur einn-
ig og enn frekar pá sem afbrotin
fremja. En pað er eins og mönnum
hœtti til að gleyma pví, eftir að sá
brotlegi hefur hlotið dóm sinn og
verið lokaður inni. Sá se?n brýtur
lög eða fremur glœp ber pó í brjósti
sömu tilfinningar og sömu prár og
Ojðrir menn. Athœfið, sem hann
framdi, kann að vera afleiðing blindr-
ar ástriðu, eða rangsnúinna viðhorfa,
í andstöðu við pað, sem við hin telj-
um rétt og heilbrigt. En pað eitt, að
maður hefur brotið lögin og verið
settur í fangelsi, purrkar ekki út
prár hans og tilfinningar — hann er
mannleg vera eftir sem áður, jafnvel
pó að við fordœmum öll athœfi hans.
— Því verður ekki neitað, að enn i
dag er mönnum refsað refsingarinn-
ar vegna. Flest fangelsi eru enn nöt-
urleg mannabúr, girt háum veggjum,
undir gæzlu vopnaðra varðmanna.
Þrátt fyrir miklar framfarir % fang-
elsismálum á síðustu árum, er al-
menningur enn peirrar skoðunar, að
pað hafi bœtandi álirif á afbrota-
manninn að loka hann 'inni. Þó er
pað gagnstætt reynslunni. Flestir
menn eru verri pegar peir koma út
en pegar peir fóru inn, fullir beiskju
og jafnvel hatri til pess pjóðfélags,
sem svifti pá frelsi án pess að veita
peim tækifæri til að bœta ráð sitt.
— Á allra siðustu árum hafa menn
vaknað til nýs skilnings á pessum
málum. I nokkrum löndum hafa ver-
ið reist „opin fangelsi"; peirra gæta
hvorki vopnaðir varðmenn né háir
niúrar, virðuleiki einstaklingsins er
viðurkenndur innan veggja peirra og
álierzla lögð á sjálfsaga. Svíar eru
pjóða lengst komnir á pessari braut;
með lögu7n frá 1945 voru pessi fang-
elsi gerð að grundvelli refsimála
landsins. Greinarnar, sem hér fara á
eftir, eru skrifaðar í anda pessara
nýju viðhorfa, sérílagi greinin
„Mannábúrin“, og er pað von Úrvals,
að pœr verði til pess að glœða skiln-
ing manna á pví, að pað sem.sízt af
öllu má gleymast í meðferð allra pess-
ara mála er mannhelgin.