Úrval - 01.12.1954, Blaðsíða 4

Kéttur sakborningsins er dýrmætari
«i flest önnur mannréttindi.
Réttvísin.
Eftir Reginald Hemeleers.
'C'NGINN friðelskandi maður
með hreinan skjöld óttast
lögreglumann. Þvert á móti
veitir lögreglumaðurinn honum
drjúga öryggiskennd. Enda er
það hlutverk lögreglumannsins
— og alls kerfis réttvísinnar —-
að vernda öryggi borgarans.
Lögreglumaðurinn er frelsinu
ekki fjandsamlegur: hann er
vörzlumaður þess.
Fæstii1 munu andmæla þess-
um staðhæfingum. En líklega
munu þær vekja undrun ein-
hverra á því, hvers vegna menn
hafa ætíð barizt svo harðlega
gegn ofvexti valdsins — og
hvers vegna orðið „lögreglu-
ríki“ er sú þyngsta gagnrýni,
sem unnt er að beita nokkurt
þjóðfélag.
Auðvitað getur lögreglan
skyndilega orðið frelsi einstakl-
ingsins hin mesta vábeiða, því
að hún er aðeins tæki. Og í
Reginald Hemeleers var áður fyrr
lögmaður við Hæstarétt Belgíu.
Hann var stofnandi og ritstjóri
tímaritsins La Revue nouvelle og
hefur skrifað mikið um lögfræðileg
málefni. Síðan 1953 hefur hann veitt
blaðadeild UNESCO forstöðu.
höndum einræðisvalds getur
þetta tæki snúizt til illskuverka.
Að vísu hafa ekki öll einræðis-
ríki verið ómannúðleg. Boðaði
Plató ekki í Lýðveldi sínu, að
mennirnir myndu verða ham-
ingjusamir, ef konungar gerð-
ust heimspekingar eða heim-
spekingar konungar? Machia-
velli og Rousseau hugleiddu hið
eilífa spursmál um „hinn góða.
einvald“.
En mennirnir vilja ekki eiga
neitt á hættu. Þeir krefjast
fyllsta öryggis. Þeir hafa háð
harða baráttu fyrir að heimta
af valdhöfum sínum það öryggi,
sem þeim þykir hæfa. I Eng-
landi voru Habeas corpus-lögin
knúin fram árið 1679. Árásin
á Bastilluna í París markar
tímamót í vestrænni sögu, en
þá gerði almúgi manna uppreisn.
gegn skyndihandtökum og let-
tres de cachet. (Bréf útgefin
af kóngi, er innihéldu venjulega
útlegðar- eða fangelsisdóma).
Hvaða öryggi býr nútíma-
þjóðfélagið einstaklingum sín-
um?
I fyrsta lagi verður engum
manni refsað, nema hann brjóti