Úrval - 01.12.1954, Side 92

90
ÚRVAL
að sjálfstætt, unnið og gert á-
ætlanir sjálfstætt og gagnrýnt
og hlotið gagnrýni án þess að
missa stöðu sína. Víst er, að þeir
sem stjórna vísindarannsóknum
í Sovétríkjunum gera sér allt
far um að sýna, að skipulagn-
ing þeirra og áætlanir muni ekki
koma í veg fyrir, að frumleg-
ur vísindamaður fái að beita
hæfileikum sínum.
En þekkingin er ódeilanleg;
og rússneskum vísindamönnum
mun verða það mikill f jötur um
fót, ef þeir þurfa áfram að loka
augunum fyrir staðreynd eða
hugmynd vegna þess að viður-
kenning hennar gæti leitt til
þess að þeir yrðu fyrr eða síðar
sakaðir um fylgi við borgaraleg
vísindi. Það mun einnig verða
þeim fjötur um fót, ef þeir
þurfa að vinna áfram tiltölu-
lega einangraðir. Þeir nota að
vísu vestræn læknatímarit og
þýða vestrænar kennslubækur
(án leyfis), en það er ekki sama
og að taka þátt í frjálslegum
samskiptum vestrænna lækna.
Enginn getur efazt um hæfileika
Rússa til frábærra afreka í vis-
indarannsóknum; og sumar vís-
indastofnanir þeirra eru búnar
hinum beztu tækjum. En ef
grundvallarskilyrði til uppgötv-
ana verða ekki bætt, er ég þeirr.
ar skoðunar, að ekki sé að vænta
frá þeim frumlegra uppgötvana.
Er ég segi, að samkvæmt hug-
myndum okkar geti læknaþjón-
usta aldrei notið sín til fulls,
ef hún er rekin af ríkinu, verð
ég að reyna að skýra hinn djúp-
tæka mun á fyrirkomulagi rúss-
neskra og brezkra heilbrigðis-
mála. Heilbrigðismálaþjónusta
okkar (National Iiealth Ser-
vice) er fyrst og fremst tilraun
til að kosta og samræma vinnu
margra óháðra lækna og óháðra
sjúkrahúsa. Ekki varð hjá því
komizt, að nokkuð af frelsinu
færi forgörðum við þessar að-
gerðír, en grundvallarsjónar-
miðið er áfram það, að sérhver
læknir sé persónulega ábyrgur
gagnvart sjúklingi sínum.Lækn-
ir, sem bætir sjúklingi á lista
sinn, gerir um leið sérsamning
við þann sjúkling og skuldbind-
ur sig til að gera fyrir hann
allt sem hann getur, sé það ekki
öðrum til meins. I Sovétríkjun-
um hafa þessi perósnulegu
tengsl milli læknis og sjúklings
verið afnumin: læknirinn er í
þjónustu ríkisins, og skuldbund-
inn því, en. ekki sjúklingi sínum
persónulega. Sérhvert hérað eða
hverfi hefur sinn lækni, sem
(í vinnutíma sínum) lítur eftir
öllum íbúum þess, og vera kann
að þeir venjist á að líta á hann
sem s i n n lækni. En i raun
og veru er hann embættismað-
ur, ábyrgur gagnvart yfirboð-
urum sínum. Það er ekki líklegt
að hanm dvelji lengi á sama
stað, og ekki er til þess ætlazt
að hanh sé jafnframt persónu-
legur ráðgjafi og vinur sjúk-
linga sinna. Ekki getur hann
heldur orðið heimilislæknir, því
að til sextán ára aldurs eru