Úrval - 01.06.1962, Side 69

Úrval - 01.06.1962, Side 69
HANN DÓ STANDANDI 77 í honum er gull og grjót. — Hann getur unnið mein og bót.“ Þess verður að geta í þessu sam- bandi, að ærið erfitt er að gera sér grein fyrir og lýsa persónugerð einstaklingseðlisins — ekki sízt þegar um aðalsmann er að ræða, slíkan sem Halldór á Rauðamýri. Persónugerð eða karakter tveggja mikilmenna getur verið ærið ólík, jafnvel þótt skyidmenni séu: „Aldrei er sama sinnið hjá tveim, þótt sama glysi þeir báðir flíki“ — segir Einar skáld Benediktsson. En eins er þó ávallt að gæta með ein- staklinginn, mikilmennið og aðals- manninn, að hann vex og þroskast að vísdómi, sérþekking, dómgreind og kænsku meðan samfélagið held- ur heimsku sinni óskertri. — Þess vegna er það krossinn, gálginn, bál- ið eða eiturbikarinn, sem að gagni mátti verða á sínum tíma, og ef til vill enn, gegn ofvitrum einstak- Iingum eins og Sókratesi eða sjálf- um Jesú, svo einhverjir séu nefnd- ir, sem ekki áttu jarðnesk auðæfi, en voru hins vegar óánægðir með samfélagið og vildu betrumbæta það. Aflífun þessara manna nefnir heimurinn fórn eða friðþæging, — enda þótt það sé öfugmæli. En Halldór átti Rauðamýri, í orði kveðnu að minnsta kosti, enda þótt hann væri hugsjóna- og fram- kvæmdamaður og eitthvað skuld- ugur að sjálfsögðu. En húsbóndi var hann á sínu heimili, já, — allt til æviloka, þar kom enginn ann- ar til greina. Eftirfarandi hugsun flaug mér því oft í hug á mínum ungdóms- árum, er ég heyrði Halldór tala: Skyldu menn hlusta á Halldór halda ræðu ef hann ætti ekki Rauðamýrina og væri þar ekki ó- háður húsbóndi á sfnu heimili? Enn- þá get ég ekki svarað þeirri spurn- ingu. En mér fannst þá, að Halldór mundi hafa þagað og ekkert sagt, hefði hann ekki átt Rauðamýri. Það hafa verið mér heilabrot, oft og tíðum er ég eltist, hvað það var í ræðu þessa málstirða manns, er vakti þessa óskiptu athygli allra þeirra er á hann hlýddu. Ég hygg að það hafi aðallega verið eftir- farandi: Halldór talaði aldrei fyrir sjálfan sig eða sinn eigin hag. Líf hans sjálfs kom málefni ræðunnar lítið við, að því er virtist, og ekki held- ur skoðanir hans, frekar en hann væri sjálfur áhorfandi. Ræðuefnið eitt út af fyrir sig var látið tala og túlka viðhorfið. Þess vegna fannst hverjum og einum er á hlýddu, að ræðumaður væri að tala fyrir þeirra munn, frá þeirra eigin brjósti, en ekki fyrir sjálfan sig. Halldór var ekkert að flýta sér að komast að kjarnanum. Og mál- reifun hans gat orkað tvímælis. Oft var eins og hann tæki útúr-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192

x

Úrval

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.