Úrval - 01.05.1968, Side 25

JARÐGASIÐ l NORÐURSJÓNUM
23
vekja vonir að danska auðfélagið
skuli hafa lagt í þriðju borunina,
með 150.000 króna (danskra) til-
kostnaði á dag.
Það er þó enn býsna langt í land
að gasið frá botni Norðursjávar geti
farið að streyma um gashanana í
þúsundum iðnfyrirtækja og heimila
í Danmörku, og enginn má ímynda
sér að þarna fáist einhver sérstak-
lega ódýr orkulind. Ef svo vel vill
til að nægilegt magn af gasi sé fyrir
hendi, þá er mikið og kostnaðarsamt
verk fyrir höndum. Frá borunar-
staðnum úti í miðjum Norðursjó
verður að leggja leiðslur til strand-
ar, og þær munu kosta milli 200
og 400 milljónir danskra króna. Enn-
fremur verður að leggja aðrar 300
km leiðslur vestan af strönd og aust-
ur til Eyrarsunds, þar sem búast má
við að tekið verði við mesta magn-
inu.
Þvílíkum stórleiðslum um langan
veg, sem líkjast nálega marggreindu
æðakerfi hefur á síðustu árum ver-
ið komið upp bæði í Vestur-Evrópu,
þar sem aðaluppsprettan er hinar
geysimiklu gasnámur við Groningen
í Hollandi, og í Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum. Ennfremur hefur
um skeið verið flutt mikið gasmagn
með sérstökum flutningaskipum frá
miklum námum í Alsír og Líbýu;
metangasið sem þarna er um að
ræða er kælt niður í 161 gráðu
kulda á Celsíus, en við það verður
það að vökva og er svo flutt í stór-
um kældum geymum á ákvörðunar-
stað. Með þessu móti vinnst það að
fyrirferðin verður smávægileg, því
að fyrirferð fljótandi gass er ekki
nema einn hundraðasti af rúmtaki
þess loftkennds, við andrúmslofts-
þrýsting. Vitanlega er það töluvert
dýrt að kæla gasið. En þó er áætl-
að, að jafnvel þegar svo er komið,
að farið verður að vinna gasnám-
urnar heima fyrir af fullum krafti
muni borga sig að halda áfram að
flytja inn fljótandi gas handan um
höf. Á þennan hátt kann að verða
hægt að ráða fram úr þeim vanda
sem mun vera einna erfiðastur við-
ureignar í sambandi við gasvinnsl-
una, en það eru sveiflur á notkun-
inni á ýmsum tímum árs sérstaklega
þannig að hún verður lítil sumar-
mánuðina. Frá sjónarmiði framleið-
andans eru þessar sveiflur skaðleg-
ar, ef ekki óbætanlegar, ef fyrirtæk-
ið á að borga sig. Það er afskaplegt
verð á neðansjávarleiðslunum og ef
þær eiga að geta borgað vextina án
þess að það þurfi að koma fram í
of mikilli hækkun gasverðsins, verð-
ur að vera hægt að nýta afkasta-
getu þeirra til fullnustu. Nú eru
stundaðar af miktum krafti tilraun-
ir og athuganir, sem miða að því að
unnt verði að jafna upp misskipt-
inguna á eyðslu og afköstum, og á
alþjóðlegri ráðstefnu gasframleið-
enda í Hamborg haustið 1967, var
gerð grein fyrir þessum furðulegu
áætlunum.
Innflutningur fljótandi gass ger-
ir það kleift að safna gasbirgðum
nokkurn hluta ársins, sem fara síð-
an til umframeyðslu þann tíma sem
notkunin er mest. Aðferðin er blátt
áfram sú, að hinu fljótandi metan-
gasi er safnað í stóra málmgeyma
með tvöföldum veggjum, eða þá
neðanjarðarhólf, og er bergið sem
liggur að hólfinu þá kælt með kæli-