Úrval - 01.11.1968, Side 73

HELGISAGAN UM MASADA
71
á næturna,“ sagði einn sjálfboða-
liðinn.
Þrátt fyrir þetta hélt verkið
áfram. Þá var það dag nokkurn,
þegar verkafólkið var að grafa í
öskunni og lausagrjótinu, að þeir
rákust á óyggjandi staðfestingu á
síðasta viðnámi ofsatrúarmannanna.
„Við stóðum steini lostin og horfð-
um í lotningu á það, sem við höfð-
um uppgötvað," segir Yadin í bók
sinni MASADA (útgefin 1966 af
Weidenfeld og Nicolson). ,,Þar sem
við stóðum þarna og horfðum, lifð-
um við upp síðustu og sorglegustu
andartök þessa mikla harmleiks. í
þrepunum, sem lágu niður í sund-
laugina í baðhúsi Heródesar og á
jörðinni í kring voru leifar þriggja
beinagrinda. Ein þeirra var af
manni um tvítugt. Við hlið hennar
fundum við leifar af silfurbrynjum,
tugi örva og hluta af bænasjali.
Ekki langt þar frá var beinagrind
ungrar konu, og höfuðleður hennar
hafði varðveitzt óskemmt vegna þess,
hversu loftslagið er þurrt. Svart hár
hennar var fagurlega fléttað, eins
og það væri nýgreitt. Þriðja beina-
grindin var af barni. Enginn efað-
ist um það, að það sem við sáum,
voru leifar sumra þeirra, er vörðu
Masada.“
Seinna gróf Yadin upp 25 beina-
grindur, en líkamsleifar þeirra sem
eftir voru, hafa aldrei fundizt. Ef
til vill grófu Rómverjar þá. En
sögulegasti fundurinn var, þegar
11 dularfull brot úr steinkerum,
sem á var letrað með hebrezku letri,
fundust. Á hvert þeirra var letrað
eiginnafn eða gælunafn, þar á með-
al nafn ben Ya’ÍR og tíu annarra
foringja ofsatrúarmannanna. Forn-
leifafræðingar velta því fyrir sér,
hvort þessi dýrmætu brot gætu
hafa verið notuð við að varpa hlut-
kestinu fyrir um það bil 20 öldum.
Við uppgröftinn í Masada kom í
ljós 6 mílna langur veggur í virk-
inu, rústir af höll Heródesar, með
sundlaug og hásætisherbergi, en
veggir þess voru skreyttir máluð-
um myndum, bænahús, brot úr vín-
og kornkerum, ásamt ögnum af
þurrkuðum mat, döðlum, salti,
hveiti, olívusteinum og granatepl-
um, sem Gyðingarnir höfðu sk’Iið
eftir.
Þarna voru brons- og silfurpen-
ingar, sem slegnir voru í bylting-
unni, hrúgur af steinum, sem skotið
hafði verið úr rómverskum víg-
slöngum, olíulampar úr keramik,
margskonar brot úr leirkerum og
snyrtiáhöldum, og jafnvel fundust
slitur af 14 leður- og bókfellshand-
ritum, eitt þeirra innihélt svipaðan
texta og handritin, sem fundust við
Dauðahafið 1947.
„Þessar uppgötvanir hafa gífur-
legt vísindalegt gildi,“ lýsti Yadin
yfir. „En Masada er fyrst og fremst
tákn. Hún er minnismerki lítilmag-
ans gegn ofureflinu, síðasta barátta
þeirra, sem heldur vildu dauðann
en þrælkun og ánauð.“
Á hverju ári fara þúsundir ungra
fsraelsmanna í pílagrímsferð upp á
tind Masada og fer þar fram að
kvöldlagi athöfn sú er nýliðar í
ísraelska hernum vinna hollustu-
eið með þessum orðum: „Masada
mun ekki falla aftur.“
Masada er tákn sjálfstæðis og
hugrekkis um víða veröld.