Úrval - 01.01.1973, Síða 94

92
ÚRVAL
persónutöfrum og mikilli mælsku.
Roncalli var af fátækum leigu-
liBaættum, heilu höfði lægri og þegar
orðinn fremur gildvaxinn. 1 itölsku
hans mátti enn heyra hrjiifan hreim
sveitafólksins á Langbaröalandi.
Þeir voru varla búnir aö koma sér
fyrir I Bergamo, þegar þeir lögöu af
staö i visitasiuferðir og aðrar
embættisferðir til ýmissa helgra staða
á Italiu og i Frakklandi. Siðar
heimsóttu þeir Spán, Palestinu,
Þýzkaland, Austurriki, Ungverjaland,
Pólland og Sviss. Brátt var Don
Angelo farinn að tala góða frönsku og
hafði kynnzt fjölmörgum erlendum
prelátum.
Hann skynjaöi það, að I Bergamo
var hann staddur i sjálfum megin-
straumi kirkjunnar. Kirkjunnar menn
og leikir leiðtogar vaxandi kaþólskrar
þjóðfélagslegrar hreyfingar komu oft
til hinnar kirkjulegu hallar til þess að
ræða þar við biskupinn. Sú spurning,
sem var áleitnust, var um þaö, i hve
rikum mæli kirkjan ætti að eiga aðild
að algerlega veraldlegum málum,
einkum ýmsu böli, sem var afleiðing
af iðnbyltingunni. Sumir sögðu, að fá-
tækt og skortur væri Guðs vilji. En
ýmsir framfarasinnaðir kirkjunnar
menn, þar á meðal Radini—Tedeschi
biskup, voru á annarri skoðun. Þeir
héldu þvi fram, að baráttan fyrir þjóð-
félagsiegu réttlæti væri einn af órofa
þáttum hinnar kristnu siðfræði.
Þannig komst Don Angelo i tæri við
örvandi ólgu hugmynda og hagnýta
framkvæmd þeirra á mjög mikilvægu
timabili i lifi sinu, þ.e. i byrjun prests-
starfa sinna. Og siðar kallaði hann
biskupinn „pólstjörnu prestsstarfs
mins.”
Þeir Radini — Tedeschi og Roncalli
skipulögðu i sameiningu útflutnings-
skrifstofu til þess að aðstoða þær
þúsundir ítala, sem voru þá að flytja
til útlanda I leit að atvinnu. Siðan sneri
biskupinn sér að þörfum verkakvenna,
og varð hann fyrstur hinna æðri
kirkjunnar manna á gervallri ttalíu til
þess að gera slikt. Hann stofnaði
Samband verkakvenna, Bandalag til
verndar ungra kvenna og „Cassa di
Maternita” (Mæðraheimiiið), sem var
liklega þýðingarmesta stofnunin. Hún
veitti verðandi mæðrum og nýfæddum
börnum mjög fjölbreytilega aðstoð.
Arið 1909 var gert verkfall i
vefnaðarverksmiðju einni I Rancia,
sem er rétt fyrir utan Bergamo.
Verkafólkið vildi fá stytta -vinnuviku
sina, sem var þá 63 stundir, og einnig
launahækkun. Þegar verkfallið hafði
staðið i nokkrar vikur, gáfu þeir
Radini—Tedeschi og Don Angelo
loforð um fjárframlag I hjálparsjóð
verkafólksins. Þeir skipulögðu einnig
súpueldhús og veittu verkamanna-
fjölskyldum aðstoð.: Hinn opinskái
stuöningur biskupsins við málstað
verkamanna olli mikilli reiði meðal
atvinnurekenda og stuöningsmanna
þeirra, og Roncalli skrifaði á þessa
leið I dagbók sina: „Það voru ekki
hliðhollar skýrslur, sem voru sendar
til yfirmanna hans I Róm.”
Verkfallinu lauk eftir 50 daga á þann
hátt, að atvinnurekendurnir viður-
kenndu ósigur sinn. Radini—Tedeschi
öðlaöist réttlætingu vegna afstöðu
sinnar. Þegar átökunum var lokið,
fékk hann handskrifað bréf frá
páfanum. „Við getum ekki sýnt
vanþóknun á þvi, sem þér álituð
hyggilegt að gera,” sagði Hans
heilagleiki, „þar eð þér þekkiö mæta
vel staðinn, fólkið, sem átti hlut að
máii, og aðstæðurnar.”
Hyggilegt! Kaþólskir kennimenn
lögðu mikla áherzlu á þetta orð. Og nú
skildi Angelo Roncalli það betur en