Úrval - 01.01.1973, Side 97

GÖÐI PAFINN
95
þola ódrenglyndið og öfundina. Allir
eru önnum kafnir við aö pota sér upp
virðingastigann. Hversu aumt verður
ekki lif prestsins, þegar hann ber
meiri umhyggju-fyrir eigin velliðan og
þægiiidum en fyrir dýrð Drottins.”
Roncalli dvaldi i 20 ár I
Balkanlöndum. Og bréf þau, sem hann
sendi heim til sin, lýsa honum betur en
myndir þær, sem ævisagnaritarar
hafa dregið upp af honum. Þau eru
gegnsýrö af kimni og mildri vizku,
sem átti siðar eftir að verða öllu
mannkyni svo kunnuglegt. Hann
skrifaði t.d. heim um jólin einu sinni
og sagði, aö hann ætlaöi sér aö halda
jólaguðsþjónustu hjá Hettumunkum.
Hann tók meðal annars svo til oröa:
„Ég vona, að ég geti haldiö ræðuna á
búlgörsku.” Svo bætti hann viö
nokkrum kimniorðum, sem' beindust
gegn honum sjálfan: „Ræðan verður
stutt.”
Arið 1934 var hann sendur til
Istanbul á nýjan leik, sem er jafnvel
enn lengra frá Róm. En hann átti
einnig að þjóna sem biskup yfir hinum
fáu og litlu rómverksk—kaþólsku
söfnuðum i Grikklandi, og urðu það
brátt mikilvægar sóknir.
Það dimmdi I lofti yfir Evrópu,
þegar Adolf Hitler komst til valda og
varð slfellt valdameiri. 1 október árið
1940 réðust ítalir inn I Grikkland, og á
eftir þeim fylgdi geysisterkt þýzkt lið.
1 aprh 1941 gafst griski herinn upp, og
á hernámsárunum dóu 400.000 Grikkir
i átökum eða úr hungri og harörétti og
milljónir heimilislausra reikuðu
hungraðar um hiö eydda land.
Roncalli heimsótti Grikkland
nokkrum sinnum árin 1941 og 1942. Og
hann kom þar upp matarúthlutunar-
stöðum fyrir fjármagn, sem lagt var
fram af Vatikaninu. En hinn hræðilega
vetur 1941—1942 dóu samt um þúsund
manns úr hungri i Grikklandi á degi
hverjum. Bretar höfðu lokaö griskum
höfnum, svo að engar birgðir bærust
tilÞjóöverja eöa Itala. Roncalli skarst
i leikinn og leitaði bæði til
Bandamanna og Oxulveldanna, og
tókst honum loks að ná samkomulagi,
þannig að það kom að þvi, að heilir
skipsfarmar komust til griskra hafna,
og þannig var hundruðum þúsunda'
mannslifa bjargað.
Aðalbækistöðvar Roncalli voru I
Tyrklandi, sem var hlutlaust I
hernaöarátökunum. Roncalli tókst að
bjarga ótal Gyðingum frá ógnum
nazista. En mesta afrek sitt vann hann
árið 1944. Ira Hirschmann, sendiboði
Roosevelts forseta og sérstakur
fulltrúi Styrjaldarflóttamannaráös
Bandarikjanna, baðst áheyrnar hjá
Roncalii I Istanbul. Hirschmann
sárbændi Roncalli um aöstoð og sýndi
honum fjöimörg plögg og skýrði
honum frá tölum og frásögnum
sjónarvotta um biö ógnþrúngna
ástand, sem rikti hjá Gyðingum I
Ungverjalandi. Roncalli tfró stól sinn
nær Hirschmann og spurði, hvort hann
heföi nokkurt beint samband við
ungverska Gyðinga. Hirschmann
sagði, að svo væri. Siðan kom Roncalli
með snjalla uppástungu um
framkvæmdir og naut þá i rikum mæli
reynslu sinnar i Tyrklandi, þar sem
alls konar baktjaldamakk og ráða-
brugg var daglegt brauð.
Hann hafði heyrt, að vissar nunnur i
Budapest heföu veitt nokkrum
Gyðingum kaþólsk skirnarvottorö,
aðallega börnum, og að nazistar heföu
látið þá einstaklinga i friði. Nú sagðist
Roncalli vera reiðubúinn að útvega
eins mörg slik skirnarvottorð og
nauðsyn krefði, og skyldi þá ekkert
tillit tekið til þess, hvort Gyðingar
þeir, sem hlytu þau, hefðu