Úrval - 01.11.1974, Qupperneq 126

124
ÚRVAL
nú hin síðari ár hafa verið í hönn-
un á vegum Jóns Þórðarsonar, upp-
finningamanns, sérstök hreinsitæki,
sem verksmiðjan ætlaði að setja
upp. Á næstunni mun það mál allt
saman verða gert upp og tekin
ákvörðun um, hvort þessi tæki Jóns
teljist nothæf eða hvort kaupa verði
tæki frá útlendum aðilum.
Talsverð mengun af flúorsam-
böndum er í umhverfi verksmiðj-
unnar, sem hefur haft áhrif á gróð-
ur að meira eða minna leyti, þess
vegna er fullur áhugi hjá þeim að-
ilum, sem um þessi mál fjalla, á
því að koma upp hreinsitækjum.
KÍSILIÐJAN VIÐ MÝVATN. —
Fyrir nokkrum árum (1968) var
byggð kísilgúrverksmiðja við Mý-
vatn, en þar voru teknar upp alveg
nýjar aðferðir við vinnslu á kísil-
gúr, þ. e. a. s. með því að dæla kís-
illeðju úr botni vatnsins og þurrka
með jarðgufum, sem eru brenni-
steinsríkar og nóg er af í jarðlög-
um þarna í kring.
Það má segja, að þessum aðferð-
um fylgi tvenns konar hætta, ann-
ars vegar í sambandi við kísilryk-
ið, Si02, og hins vegar í sambandi
við brennisteinsgufumar, sérstak-
lega brennisteinsvetni (H2S), en
það virðist ekki mega fara yfir 10
parta í milljón, ef verkamenn eiga
að vera alveg öruggir fyrir óþæg-
indum, sem einkum hafa komið
fram í augunum og jafnvel valdið
stundarblindu, en um varanlegt
heilsutjón af slíku hefur ekki verið
að ræða.
Kísilrykið hefur verið rannsakað
og er kornastærðin frá 2—20 míkr-
ón, og er það ekki eins hættulegt
lungunum eins og slíkt kísilgúr,
sem unnið er þurrt úr námum, en
þar virðist kornastærðin í heild
sinni vera minni og því enn þá
hættulegri lungunum, en samt þarf
hér allrar aðgæslu við.
Allt frá því að verksmiðjan tók
til starfa, árið 1968, hafa læknar í
Breiðumýrarhéraði og á Húsavík,
svo og öryggismálastjóri og nú hin
síðari ár Heilbrigðiseftirlit ríkisins
unnið að því í samráði við verk-
smiðjustjórn og verkfræðinga verk-
smiðjunnar að gera ýmsar ráðstaf-
anir, þar á meðal læknisskoðanir,
bættan öryggisútbúnað og loft-
ræstiútbúnað til þess að draga úr
þeim hættum, sem kynnu að vera
samfara fyrrnefndri mengun. Öll
þessi viðleitni hefur borið þann ár-
angur, að augnsjúkdóma hefur ekki
orðið vart í 3 ár, og því síður kísil-
veiki.
MENGUN FRÁ MEGINLAND-
INU. Áður var minnst á það, að
mengun í götum í borgum og bæj-
um á íslandi væri ekki mjög mik-
il, alla jafna, en þó getur reyk- og
reykmengúnin komist talsvert hátt
(í 62,1 míg/m3), samkvæmt rann-
sóknum undirritaðs, þegar suðaust-
lægir vindar blása frá meginlandi
Evrópu en það sést þá hér yfir suð-
vestanverðu landinu og víðar sams
konar mistur og þekkt er í stórum
iðnaðarhéruðum Englands og Þýska
lands.
Þegar vindurinn blæs úr vestri
eða suðvestri, er ryk- eða reyk-
mengunin á götum t. d. Reykjavík-
ur ekki nema brot af því, sem get-
ur orðið, þegar sérstaklega stendur
á í suðaustan vindum. Það er ein-