Goðasteinn - 01.09.1963, Side 58

Jón R. Hjálmarsson:
Vígsluför Þorláks helga
Klængur Þorsteinsson, hinn fimmti biskup á Skálholtsstóli, entist
illa og var sjúkur mjög á efri árum. Bæði var, að hann gerðist
aldraður og auk þess sótti á hann, er hann fann dauðann nálgast,
áköf iðrun yfir misbrestasömu líferni á yngri árum. Tók hann þá
stundum upp á því að vetrarlagi að ganga berfættur úti í snjó og
kulda umhverfis bæjarhús í Skálholti sér til afþreyingar og yfir-
bótar. En þess háttar tiltektir höfðu síður en svo bætandi áhrif
á líkamlegt heilsufar biskups, því að á fætur hans duttu mörg og
illkynjuð sár, er ekki vildu gróa, og mátti hann vart fyrir þeim
fótavist hafa. Hann var því illa fær um að fara í yfirreiðir um
biskupsdæmi sitt og átti auk þess erfitt með að gegna ýmsum
öðrum störfum í þessu annasama embætti. Því var það, að Klæng-
ur biskup og aðrir ráðamenn á Suðurlandi sáu, að við svo búið
mátti ekki standa og rituðu Eysteini erkibiskupi í Niðarósi bréf.
Fóru þeir fram á, að kjósa mætti eftirmann Klængs að honum
lifandi, og gæti þá væntanlegt biskupsefni orðið hinum ellimóða
biskupi til aðstoðar í starfi, þar til yfir lyki og nýi biskupinn tæki
alveg við embættinu.
Glöggt dæmi þess, að biskupsefni væri þannig kosið, þótt biskup
væri enn á lífi og í embætti, höfðu menn frá Gissuri biskupi Is-
leifssyni, er hann lét alþingi kjósa eftirmann sinn, Þorlák Run-
ólfsson, árið 1117, ári áður en Gissur andaðist. Erkibiskup heim-
ilaði Klængi, að nýr biskup væri kosinn, og á alþingi 1174 var
gengið frá þeim málum og til biskupsembættis í Skálholti valinn
Þorlákur Þórhallsson, ábóti að Þykkvabæ í Álftaveri.
Fleiri biskupsefni höfðu komið tii greina en Þorlákur, og eru
til nefndir auk hans Páll prestur Sölvason í Reykholti og Ögmund-
ur Kálfsson ábóti í Flatey. Þessir þrír menn voru allir hinir ákjós-
anlegustu til starfsins og erfitt að gera upp milli þeirra. Alþingis-
menn voru í vanda staddir og báðu að síðustu Klæng biskup að
56
Goðasteinn