Skírnir - 01.01.1882, Blaðsíða 69

Þyzkaland.
71
umburðarleysi og ofríki, þar sem málum skipti um trú eða
trúfrelsi og annað andlegt frjálsræði. Hann ætlar, að af þess-
um toga sje að nokkru leyti sá baráttuþáttur spunninn, sem
þjóðverjar kalla „der Kulturkampf11, þ. e. barátta „rjettar-
ríkisins“ á seinni árum við klerkdóminn kaþólslca. Reyndar
mun mörgum þýzkra manna þykja, sem baráttan sje á móti
þoku og hindurvitnum kaþólskrar trúar, og hjer sje merki
ljóssins borin á móti her myrkranna, en ógæfan er, að myrkva
ófrelsisins hefir brugðið fyrir ljósið, og svo hlaut þeim að finn-
ast, sem fyrir ofrikinu urðu. Mundi það fara svo fjarri, að
Bismarck hafi sjeð sig um hönd, og honum hafi þótt nóg af
svo góðu komið, þegar hann tók að leita samkomulags við
Rómabiskup og hans erindreka? — Sama er um hatrið við
Gyðinga að segja, sem sagt er frá í fyrra í þessu riti. Slíkt
hendir trauðla þær þjóðir, sem hafa þegnfrelsi og andlegt
frjálsræði í fullháum metum. þó margir ágætir menn á þýzka-
landi hafi brýnt það fyrir löndum sínum, hver blettur Gyðinga-
hatrið væri á siðum og sæmd þýzkalands, hafa þau íjelög þar
eflst og aukizt, sem kallast „kristileg fjelög þjóðverja“ eða
„rikis- og þjóðframafjelög“, en segja það mark sitt og mið, að
brjóta af þjóðverjum „Gyðingaokið“, og koma Júðum á burt
til landhreinsunar og germanskrar þjóðhreinsunar. Forustu-
menn Júðahatenda á þýzkalandi segja afdráttarlaust, að það
sje synd og afbrot í gegn enu þýzka fósturlandi, að hlífa
Gyðingum eða beita við þá umburðarlyndi, svo mikill siða-
spillir og þjóðarspillir sem standi af landsvist þeirra á Jiýzka-
landi. Berlinarpresturinn Stöcker (sjá „Skirni“ 1881, 87. bls.)
heldur svo áfram sem hann hefir byrjað, en þó er honum
annar maður enn æfari. Hann heitir Henrici, doktor, og var
skólakennari í Berlin, þar til er borgarstjórnin tók af honum
embættið sökum svæsni og ofstækis í þeim kenningum, sem
hjer ræðir um. Víða höfðu ftrndir þessara manna í sumar var
árásir og róstur í för með sjer, og í mörgum bæjum í Pomm-
em og Vestur-Preussen var atsúgur gerður að híbýlum Gyðinga
og spell framin á eignum þeirra. Sagt var að löggæzluliðið
hefði alstaðar risið hart og örugglega á móti ófriðarriðlunum,